خرک

خرک، یکی از قسمهای ساحة موسیقیست، که برای حاصل کردن صدای آهنگ به کار آید. خرک را عادتاً از چوب و بعضاً از استخوان (حالا بیشتر از پلستمسّه) ساخته به روی کاسة ساز موسیقی می‌گذارند و از بالای آن تارهای ساز را می‌کشپد. xرک اساساً در سازهای تاری مضرابی، تاری کمانی و تاری ضربی استفاده می‌شود. برای رباب، تار (جفتساز) ، دوتار، دمبره خر دراز و راست دو طرفش پایهدار می‌سازند. برای غجّک، تنبور، ستا، قابوز و مانند اینها خرک را کمانشکل می‌سازند، که این هنگام نواهتن برای از یک تار به تار دیگر گذشتن کمانچه قله‌ای است. خرک چنگ از 27-28 ستونچة چوبین سیقتاره عبارت بوده، آن را در سه جای قوتی ریزانتاری استوار می‌کنند و ستونچه‌های هر قطار را با سیم فولادی قطرش 1-1، 5 مّ به هم می‌پیوندند. تارهای چنگ را از بالای این سیم می‌گذرانند. در قانون و دیگر سازهای به این مانند نیز چونپن طرز خرک‌‌گذاری استفاده می‌شود. در رساله‌های موسیقی دانشمندان بزرگ-فارابی، ابن سینا، صفی‌الدّین اورمویی، عبدالقادر مراغی (گوینده) ، عبدالرحمان جامی، کوکبی بخارای و دیگر خرک «مشت» نامبر شده است. خرک نزد گوشکها را «عنف» گفته‌اند. ا. رحیم‌اف.