خلتسیدان (از نام شهر قدیمی خلکیدان-سhalkedon در ساحل بهر مرمر) ، مینیرل، نوع نیمشفّاف و میکروکریستلّی کورتس. در ترکیبش آمیختهایه غی3+، ا13+، تا 1-1، 5% آب و غیره دارد. ساختش نخدار. رنگش سفید، خاکستری، بور، کبود، سبز، زردچه، سرخچه و غیره.
بعزن رخ-رخ، داغدار یا نقشدار میشود. xلسیدان مینیرل بسیار پهنشدة جنسافرین بوده، آن از محلولهایی گیدراتیرملی پستهرارت، انچوشین در نراسیاسهای دیگینیز، ایپیگینیز و فرسایش پیدا میشود. بعضی نمودهای خلسیدان (عقیق. جزع، خریزالرز، سلفیرین و غیره) همچون سنگ آرایشی از زمانهان خیلی قدیم معلوم است. حالا خلسیدان را در زرگری برای تییار قردن اسبابهای دقیق به کار میبرند.