فیزیالوژی رستنی

فیزیالوژی رستنی، یک ساحة علمی بیولوگیّه را گویند، که قانونیّتهای مشترک فعالیّت حیاتی رستنی را می‌آموزد.

فیزیالوژی رستنی اوّل چون قسم ترکیبی باتنیکه به وجود آمد. آخر عصر 18 فتوسنتز کشف شد و آن باعث انکشاف فیزیولوژیة رستنی گردید. در انکشاف فیزیولوژیة رستنی حصّة ‌عالمان روس و ساویتی ا. ا. فمینتسыن، ک. ا. تیمیریزیف، د. ن. پرینیشنیکاو، م. x. چیلخین و دیگران کلان است. الحال عالمان اساساً مسئله‌های مکانیزم فتوسنتز، اشتراک گارمانهای رستنی در تنظیم رشد و انکشاف، وظیفة ارگانیزمدهای هوجیره، موقع پردة هوجیره در فروبری و حرکت مادّه‌ها، به تأثیر عاملهای نامساعد محیط تاب آوردن رستنی و غیره را می‌آموزند.

در تاجیکستان تدقیقات اوّلین دایر به فیزیولوژیة رستنی سال 1934 هنگام ایکسپیدیسیة به پامیر تشکیلکردة انیویرسیتیت دولتی آسیای میانه (سگ و) سر شد. سال 1938 بعد با تشبث پ. ا. ورناو تأسیس یافتن ستنسیة بیولوگی پامیر تدقیقات دایر به فتوسنتز، نفسکشی، تنظیم آب، مبادلة مادّه‌ها و سرمابرداری رستنی وسعت یافتند. در ستنسیة مذکور اوّلی بار در ا.ج.ش.س. آ. و. زلینسکیی با کارمندانش برای آموزش فتوسنتز کربن رادیوکتین را کار فرمود. سال 1961 اوه‌ال شعبه و بعد (1964) انستیتوت فیزیولوژیه و بیوفیزیکة رستنی آکادمی فنهای ریسّپوبلیکة ساویت سوسیالیستی تاجیکستان تأسیس یافت، که الحال همة تدقیقات ساحة فیزیولوژیة رستنی ریسپوبلیکه را به همدیگر موافق می‌کند. انستیتوت مذکور اساساً دایر به فتوسنتز و اساس فیزیولوژی و ژنتیکی محصولیاکی رستنی تدقیقات می‌برد. دایر به فیزیولوژیة رستنی در شعبة ژنتیکة عمومی پختة آکادمی فنهای ریسّپوبلیکة ساویت سوسیالیستی تاجیکستان نیز تدقیقات می‌برند. در شعبة مذکور اصول با یاری مادّه‌های فعال فیزیولوژی تنظیم نمودن حاصل پخته را دریافتند، که در نتیجه کورک پخته 15-20 روز بروقت رسیده، حاصل 10-12% زیاد می‌شود. کارمندان انخت تدقیقات علمی زراعت کامیتیت دولتی اگراسناتی ریسّپوبلیکة ساویت سوسیالیستی تاجیکستان اصول تشخیص غذای مینیرلی پختة مهیونخ را پیشنهاد نمودند. دایر به فیزیولوژیة رستنی در انستیتوت باتنیکة آکادمی فنهای ریسّپوبلیکة ساویت سوسیالیستی تاجیکستان، لبارتاریة فیزیولوژیه و بیاخیمیة رستنی کفیدرة باتنیکة انستیتوت خواجگی قشلاق، کفیدرة فیزیولوژیة رستنی انیویرسیتیت دولتی تاجیکستان نیز تدقیقات می‌برند. در انستیتوت بیولوگی پامیر تأثیر اقلیم بلندکوه به رستنی آموخته می‌شود. خادمان انستیتوت مذکور عنیق نمودند، که ردیسیة اولتره‌بنفش طبیعی سبزش رستنی را بازداشته، حاصل را کم می‌کند.

دبیات: نصیراو یو. س. ، شراکی گاریزانت ایکسپیریمینتلنایی بیولوگی، در کتاب: «نوکه ساویتسکاگا تدجیکیستنه»، دوشنبه، 1974؛ واپراس فیزیولوژی ا بیاخیمی سوبتراپیچیسکیخ پلاداویخ تدجیکیستنه، دوشنبه، 1979؛ آکادمی نوک تدجیکسکایی سّر (بیولوگیچیرکی نوک. انستیتوت فیزیولوژی ا بیوفیزیک رستینیی) ، دوشنبه 1979.        x. کریماو.