باتیف خریستا

باتیو خریستا (تخلّص؛ نام و نسبش خریستا باتیف پیتکاو؛ 6. 1. 1849، دیهه کلافیر بلغاریه (امپیری­یه عثمانی) -1. 6. 1876 مقتول در جنگ نزد کوهی ورتسه) ، شاعر، انقلابگر و قهرمان ملّی بلغاریه. تا سال 1863 در زادگاهش کالفیر تحصیل نمود. تیره‌ماه سال 1863 در گیمنزیة آدیسّه تحصیل را ادامه‌ دا­ده است. سال 1866 از سبب پیوستن با بدرغه‌شدگان-شوریشگران پالشگی، اشتراکش در یک قطار چاره‌بینیهای انقلابی از گیمنزیه خارج کرده شد­ست. باتیف به بلغاریه برگشته، ضد ترکها مبارزه را آغاز نمود. این مبارزة او سبب مهاجرتش به رومینیه گردید (سال 1867). در بوخریست به اتّحاد مهاجران بلغار همراه گردیده، عضو کمیتة مرکزی انقلابی بلغاریه شد. در رومینیه برای روزنامه‌های «بربن»، «شفق دونه‌ای» مواد تییار می‌کرد. سال 1871 روزنامة «اندیشة مهاجران بلغار» را به طبع رساند. از سال 1872 با ل. کرویلاو در روزنامه‌های «سواباده» و «نیزویسیماست» همکاری نموده است. باتیف سال 1876 با مهاجران بلغاری، که او را پیشوا انتخاب کرده بو­دند، گروه جنگاوران آزادی‌خواه را تأسیس داده، به ت­وسّوت کشتی به بلغاریه رفته، در ساحل دونه‌ای عصیان برپا نمود، امّا به سبب از طرف اهالی تهجایی جانبداری نیافتنش شکست خرد. باتیف و گروهش در این جنگ از طرف سپاه ترکها نابود کرده شد. به باتیف بعد وفاتش عنوان قهرمان ملّی بلغاریه داده شد. روز وفات او روز یادکرد قهرمانان بلغاری بهر مبارزه الیه ظلم و ستم اعلان گردید. باتیف شاعر توانای بلغاریه اعتراف شده است. در اشعارش از حیات مردم مبارز آزادی‌خواه سخن می‌رود. در ایجادیات باتیف شعرهای انقلابی-دموکراتی شاعران روس (پیش از همه نیکرساو) تأثیر دارند. باتیف در شعرهایش قهرمانی مبارزان را بهر آزادی کشور (شعرهای «ایلیگیه»، «پیکار» و غیره) ، مبارزة گیدوکها بر ضد استیلاگران ترک را در داستان «گیدوکها» وصف نموده است. شعرهای «مادر»، «به عشق اوّلین من» باتیف به قدر و منزلیت مادران و بانوان بخشیده شده‌اند. مشهورترین اثر حماسی باتیف «خاجی دمیتر» می‌باشد. باتیف با همراهی یکی از هم‌صفانش ستیفن ستمبالاو (سیاستمدار) سال 1875 مجموعة مشترک «سرودها و داستانها» را به طبع رساند. از اشعار باقیماندة باتیف نه کمتر از 20 شعر باقی مانده‌اند. اکثر نمونه‌های اشعارش با سرودهای خلقی آمیزش یافته» مال فلکلور گردیده‌اند اشعار باتیف را از زبان بلغاری به روسی الکسی سورکاو، به اکراینی پاولا تیچینه، به بیلاروسّی نیل گلیویچ و به زبان فرانسوی پال ایلیور ترجمه کرده‌اند. اولین بار آثار مکمّل باتیف سال 1907 به طبع رسیده است.

ددبیات: دیرجوین ن. س. خریستا باتیف پاات ~ روالیوتسیانیر. مسکو- لنینگراد، 1948؛ دمیتراف م. خریستا باتیف. ادی، لیچناست، توارچیستوا. 2 ازد. صافیه، 1945.