بالیور (bolivar) سیمان

بالیور (bolivar) سیمان (24. 7. 1783، کرکس، وینی­سواله، 17. 12. 1830-سنته-مرته، کالمبیه) ، یکی از راهبران مبارزة آزادی‌خواهانة مستملکه‌های اسپنیه در امریکای لاتینی، خادم دولتی. در شهر کرکس وینیسواله، در عایلة اشرافزاده تولد شده است. از پدر و مادر بروقت محروم گشته، تحت وصایت عمکش به کمال رسیده است. سالهای 1799-1806 به اروپا کرده، در اسپنیه، فرانسه و اتالیا زیسته، در مراسم تاجگذاری ن­پالیان بانپرت اشتراک نموده است. سال 1807 به وینیسواله برگشته، برای برهم دادن نظام مستملکوی اسپنیه در وینیسواله مبارزه‌های استقلال‌خواهانه را (سالهای 1810-11) وسعت بخشید. بعد شکست جبهه‌های آزادی‌خواهان در وینیسواله به گرندة نو (حاضره کالمبیه) فرار نمود. 6 آگوست 1813 به وینیسواله لشکر کشیده، کرکس را اشغال نمود و وینیسواله را جمهوری صاحب‌استقلال اعلان کرد. بالیور سرور نخستین و دیکتاتور کامل‌حقوق جمهوری وینیسواله و سزاوار عنوان آزادکننده گردید. سال 1814 جنگاوران متّحدة اسپنیه وینیسواله را ضبط نمودند و بالیور می 1815 به استعفا رفته، در یمیکه و سپس گیت پناه برد. دسامبر 1816 با دسته‌های آزادی‌خواهان در ساحلهای وی­نیسواله سنگر گرفته، از نو مبارزة آزادی‌خواهانه را شروع نمود. او با فرمان مخصوص نظام غلامداری را در کشور بیکار کرده، به سربازان جبهة آزادی‌خواهان دادن زمین را اعلان داشت، که این تدبیر باعث دستگیری همه‌جانبة بالیور از جانب مردم گردید. بالیور سال 1819 گرندة نو را آزاد کرده، آن را جمهوری صاحب‌استقلال کالمبیة بزرگ اعلان نمود. او خود همان سال پرزیدنت جمهوری کالمبیة بزرگ انتخاب گردید، که به هیت آن وینیسواله، گرندة نو و دیرتر کیتا (ایکودار) داخل می‌شدند. سال 1824 بالیور نیروهای حربی اسپنیّه را در پیر و شکست داده، سردا­ر دولتی نو صاحب‌استقلال گردید، که به شرف او بالیویه نامیده شد. سال 1826 با تشبث بالیور در پ­نمه کانگریسّ متّحدة دولتهای صاحب‌استقلال امریکای لاتینی دعوت کرده شد. در این کانگریسّ نقشة سازمان دادن کنفدراسیون دولتهای امری­کای جنوبی (وینیسواله، کالمبیه، پیر و، بالیویه، له-پلته و چل) در مثال کنفدراسیون ایالات متحدة امریکا از جانب وکیلان دستگیری نیافت. بعد انتهای مبارزه‌های آزادی‌خواهانه میان دولتهای کالمبیة بزرگ حرکتهای جدایخواهی قوّت گرفته، حکومت بالیور در پیر و و بالیویه سرنیگون شد (1827-28). دیرتر کیتا و وینی­سواله از کالمبیة بزرگ جدا شدند (1829-30). بالیور سال 1830 زیر فشار نیروی مخالفین به استعفا رفته، از مبارزه‌های سیاسی دست کشید. بعد از قدرت رفتن او کالمبیه، وینیسواله و ایکودار دولتهای مستقل شدند. بالیور سال 1830 در نزدیکی سنته-مرته (کالمبیه) وفات کرد. بعد دو سال (1832) جسد او را به طور طنطنوی به کرکس (وینیسواله) آورده، دفن کردند. به شرف بالیور در مملکتهای امریکای لاتینی نام شهرها، کوچه و خیابانها، واحد پولی و غیره، گذاشته شده است.

دبیات: لوریتسکیی ا. ر. بالیور. مسکو، 1981؛ گلییکیپ ا. ن. دیپلماتیه سیمانه بالیوره. مسکو، 1991. مارشال ف. ، کرین ب. بالیور، مسکو، 1944؛ واینه زه نیزویسیماست و لتینسکایی امیریکی (1810-1826). مسکو، 1964؛ الپیراویچ مسکو، سلیزکین ل. آبرزاونی نیزویسیمыخ گا­سودرستو و لتینسکایی امیریکی. مسکو، 1966.