یپانیه

یپانیی (ژاپنی نیپّان، نیخان) ، دولتیست در آسیای شرقی، اساساً در جز-های ژاپن، که از شیم. شرق به جن. غرب به مساحت بیش از 3000 کم تول کشیده‌اند، به واسطة ب-های ژاپن و شرقی ختایی از متیریک جدا است؛ از شرق و جن. شرق، با اق. آرام و ب. آخاته احاطه شده است. قریب 4 هز. جزیره (کلانترینشان: خاکّیدا، خانسیو، سیکاک و، کیوسیو-جز-های ژاپن) و گلنز. ریوکیو را در بر می‌گیرد. مساح. 372، 2 جز. کم2. اهالی‌اش 121 ملن نف. (1985) ، ژاپنها زیاده از 99%، اهالی شهری 75%. زبان رسمی-ژاپنی. دین حکمران-بودائیه و سینتایه. پایتختش ش. تاکیا. ژاپن دولت مطلقاً کانستیتوتسیانیست؛ آرگن عالی قانون‌برآر-پارلمنت دوپلتگی. به 46 پریفیکتوره و گوبرناتوری تقکسیم شده است.

ریلیفش اساساً کوهی. ولقانهای بسیاری دارد، از جمله فودزییمه (بلندترین نقطة یه.-3776 م). سیرزلزله می‌باشد. اقلیم یه. سوبتراپیکی مسّانیست، در شیم.-معتدل. بارشات سالانه از 1000 تا 3500 مّ. زیاده از 2/3 قسم حدودش بیشه‌زار (در خاکّیدا اساساً بیشه‌های سوزنبرگ، جنوبتر بیشه‌های همیشه‌سبز سوبتراپیکی) است.

در ا-های 7-8 در یه. ساخت فئودالی جاری شد. از آخ. ا. 12 تا س. 1867 حاکمیت دولتی در دست سیاگونها بود. س-های 1867-68 ریف. برجوزی به عمل آمد، ولی آن پرّه به اتمام نرسید و حاکمیت را بلوک برجوزی و پامیشیکی به دست درآورد. س-های 1894-95 یه. بر ضد ختایی جنگ غارتگرانه می‌برد. تأثیر زیاد مناسبتهای فئودالی در یه. باعث سست شدن انکشاف امپریالیزم گشت، از این ر و امپریالیزم در یه. در آخ. ا. 19 و ابت. ا. 20 به وجود آمد.

بعد جنگ روس و ژاپن (1904-05) یه. کاریّه را پراتیکتاریت خود اعلان کرد و س. 1910 آن را زورن به خود اعلان کرد و س. 1919 آن را زورن به ملک یه. همراه نمود. س. 1914 همچون طرفدار انتنته در جنگ یکم جهانی اشتراک کرد. س. 1918 حرکت خلقی-«عصیان برنج» cap زد. س. 1922 پرتیة کمونیستی ژاپن (پکیه) تأسیس یافت. س-های 1918-22 امپریالیستیک یه. به شرق دور ساویت انتیروینتسیه تشکیل کردند، امّا شکست خردند. س. 1925 بین یه. و ا.ج.ش.س. علاقة دیپلماتی مقرّر شد. س. 1931 یه. منجوریّه را ضبط کرد، س. 1937 باشد، برای ضبط کردن تمام ختایی جنگ cap کرد. یه. در سرحد اتّفاق ساویتی و مغولستان اغواگریها می‌کرد، ولی حتماً به مقابلت سخت دچار می‌شد (جنگهای در نزد کول حسن، 1938، در نزد د. خلخین-گال. 1939 و غ .). در جنگ دوّمن جهانی یه. اتّفاقچی ژرمنیه و اتلیة فاشیستی بود. یه. بسیار مملکتهای آسیا را ضبط کرد، ولی از س. 1943 cap کرده آنها را از دست دادن گرفت. اوگ. 1945 خلق ژاپن قربان بمبه‌باران اتمی شد. قوّه‌های حربی هوایی شمه 6 اوگ. به ش. خیراسیمه و 9 اوگ. به ش. نگسک بمبة اتمی پرتافتند. به این بمبه‌پرتایی ضرورت حربی نبود، آن فقط مقصدهای سیاسی داشت. در نتیجه هزاران آدمان بی‌گناه هلاک گردیدند. 8 اوگ. 1945 ا.ج.ش.س. موافق عهده‌داری در نزد اتّفاقچیان گرفته‌اش و برای زودتر به اتمام رسانیدن جنگ دوّم جهانی 9 اوگ. به یه. جنگ اعلان کرد. قشونهای ساویتی ارمیة کونتون را تارمار کرده منجوریه، کاریّه شمالی، سخلین جنوبی و جز-های کوریل را آزاد کردند. حکومت یه. مجبور شد 2 سینت. 1945 بی‌چون و چرا تسلیم شود. بعد تمام شدن جنگ دوّم جهانی شمه یه.-را استیلا کرده، راه در شرق دور به پلتسدرم حربی تبدل دادن آن را پیش گرفتند. 8 سینت. 1951 شمه، بریتنیة کبیر و یک قطار دولتهای دیگ. با یه. شرطنامة صلح سن-فرنتسیسکا را امضا کردند (از اپر. 1952 اعتبار پیدا کرد) ، لایحة آن به ویرانکنی پرینتسیپهای دیکلرتسیة پاتسدم بی اشتراک ا.ج.ش.س. تییار کرده شده بود. شمه با یه. یکچند شرطنامه و سازشنامه‌ها («شرطنامة بی‌خطره‌ای» و غ .) بست، که این اساس قانونی اتّفاق حربی و سیاسی شمه و یه. بود. «شرطنامة بی‌خطری» س. 1960 با «شرطنامة یاری بینیهمدیگری و بی‌خطری» عوض کرده شد (مهلتش س. 1970 دراز کرده شد). آکت. 1956 حکومت ا.ج.ش.س. و حکومت یه. در بارة بس کردن حالت جنگ بین ا.ج.ش.س. و یه. و برقرار کردن علاقة دیپلماتی دیکلرتسیه امضا کردند. بعد به امضا رسیدن دیکلرتسیة یکجایه علاقه‌های بین ا.ج.ش.س. و یه. وسیع گردیدند. نیروهای دموکراتی یه. برای نیست کردن اتّفاق حربی ژاپنیو شمه، بر ضد ملّی‌تریکنی مملکت، برای آسایشتگی، بی‌طرفی، همراه نشدن به بلوکهای حربی و برای محافظت دموکراتیه و منفعتهای حیاتی خلق برآمد می‌کنند.

پرتیة حکمران (از 1955) پرتیة لیبرالی و دموکراتی یه. است.

یه. مملکت مترقّی اندوسترییویست. از جهت حجم عمومی محصولات ملّی در جهان کاپیتالیستی در جای 2 می‌ایستد (از جهت مقدار به هر سر اهالی در جای 12). در صناعت 28%، در خ. ق. و خواجگی جنگل قریب 12% اهالی قابل محنت بند است. در اقتصادیات گوروههای مالاپالیستی «میتسوبیس»، «میتسوی»، «س و-ایتاما» و غ. حکمرانند. در قطار کارخانه‌های عظیم کارخانه‌های خرد بسیارند (خصوصاً در صناعت سبک و خوراکواری). اقتصادیات یه. بیشتر به واردات اشیای خام و سوزیشواری وابسته است. صناعت متالورگیه، ماشینسازی، شیمی، سبک (از جمله بافندگی) و چوبکاری خیلی ترقّی کرده است. هنرمندی (از جمله بدیعی) نهایت معمول است. یه. از جهت کشتی‌سازی در جهان کاپیتالیستی در جای یکم (قریب از سه یک قسم کشتی‌سازی جهان، 1976) ، از جهت استحصال الکتروتیخنیکه و الکترونیکه، گدازش پولاد (105، 3 ملن ت، 1985) ، استحصال انرژیة الکتریک (567 ملرد کوت) ، استحصال ماشینهای سبکرو و ماشینهای بارکش (12، 2 ملن دانه، 1985) در جای دوّم، کارکرد نیفت، استحصال تسیمینت، پلستمسّه و نخ سنتزی در جای سوّم می‌ایستد. 16% فاند زمین در خ. ق. استفاده برده می‌شود. از همه بیشتر همواریهای کلان کیتا (تاکیا) ، در خانسیو، اسیکر، در خاکّیدا قریب پرّه کشت کرده می‌شوند. زمینداری خرد به اکثریّت قطعه‌های زمین کشت (تا 1، 5 گه) خاص است. قسم اساسی محصولات را زراعتکاری تشکیل می‌دهد. همگی تقر. 5، 7 ملن گه زمین کشت کرده می‌شود. زراعت اساسی-ژوئیة (119 ملن ت. ، 1984). سبزه‌وات‌کاری، میوه‌پروری نیز ترقّی کرده است. سرشمار چاروا (1984، به حساب ملن cap): چاروای کلان شاخدار 4، 7، خوک 10، 4؛ پرّنده-309205 هز. ، کرمکداری تنزّل می‌یابد. یه. در ماهیداری و استخراج محصولات بهر (10، 8 ملن ت، 1978) در جهان کاپیتالیستی جای یکم را اشغال می‌کند. تول ر. آ. 28 هز. کم (از این نیمش الکتریکانیده شده است) ، راههای اتومبیلگرد-تقر. 240 هز. کم. اوتاپرک: تقر. 13 ملن ماشینهای بارکش و تقر. 23 ملن ماشینهای سبکرو. بندرهای اساسی: کابی، تیبه، یاکاخمه، نگایه، آسکه، کوسک، تاکیا، خکادتی. از جهت حجم سودای بیرونی یه. در جهان کاپیتالیستی جای 3-یوم را اشغال می‌کند. شریکان اساسی تجارتی‌اش: (شمه) 25، 6% ایکسپارت و 18، 4% امپارت، (1979) و مملکتهای آسیای شرقی و (جن. شرقی. در ایکسپارت مصنوعات. تییار افضلیّت دارد؛ امپارت اساساً از سوزیشواری، اشیای خام و خوراکواری عبارت است. واحد پول-اینه.