بویسهاق کازرونی

بویسهاق کازرونی ابرا­هیم ابن شهریار (966، کازرون-1034، همان جا) ، متفکّر متصوّف، ملقّب به شیخ مرشد. بابایش زردشتی بود، پدر و مادرش به اسلام گرویده بودند. اهل عایلة ابویسهاق کازرونی زندگی فقیرانه‌ای داشت. از خردسالی به آموزش علوم زمانه پرداخته، در کودکی قرآن را از یاد کرد و در 15-سالگی به تصوّف گروید. نزد شیخ مشهور زمانش ابن بکّار تصوّف را آموخت و در شیراز به سمایی حدیث پرداخت.

بیشتر وکت خود را به وعظ و نشر و تعلیم اسلام صرف می‌کرد. این عمل او در کازرون، که بیشتر زردشتیان زندگی می‌کردند، مشکلیهای بسیاری به وجود آورد. زردشتیان بارها به ابویسهاق کازرونی سوءقصد کردنه.

بویسهاق کازرونی به شیراز، مکّه، بسره سفر کرده، با م و-تفکّیران و صوفیان صحبت آراسته، راجع به مسئله‌های گوناگون عرفانی بحث کرده است. آخر عمرش را در زادگاهش گذرانیده است. بعد وفات او سلسلة کازرونی عصرها دوام کرد و پیروانش تعلیمات ابویسهاق کازرونی را ادامه‌ دادند. ابویسهاق کازرونی از اهل ریاضت بود. دایر به بسیار مسئله‌های تصوّف، از جمله مقامات و احوال و اصول موجاهده و موکاشفه، نظر چالیبی بیان کرده است.

فرید‌الدّین عطّار در «تذکره‌ت-ال-اولیا» او را خچون شخص دانشمند، یگانة عهد، شمع انجمن یاد می‌کند. حکایات و ریاضاتش در کتابی گرد آورده شده‌اند، که آن را در عصر 14 محمود ابن عثمان با نام «فردوس-ال-مرشدیه فی اسرار-اس-صمدیه» به فارسی ترجمه کرد. ترجمه‌های دی­گر آن نیز موجودند. و. سولتناو.