تارتنکّنه (تیtranuchidae) ، جانور خرد بندپایست، که به زراعت خواجگی قشلاق، مخصوصاً پخته ضرر کلان می‌رساند. تارتنکّنه برگ و پایة رستنی را با تار خود پیچیونیده، شیرة هوجیره‌ها را می‌مکد؛ در نتیجه در روی برگها داغهای سرخ پیدا می‌شوند، بعد برگها سیبه و خشک شده، پیش از وقت می‌ریه‌اند. در …

تارّیچیلّ (تاrriceli) ایونجیلیاته (15. 10. 1606، فانتسه-25. 10. 1647، فیارینتسیه) ، متیمتیک و فیزیک اتلیوی. شاگرد گ. گلیلیی. اختراعکار برامتر سیمابی، کشّاف وکئوم (موخلّای تارّیچیلّ) و موجودیّت فشار اتمسفره. مؤلف فرموله‌ای است (فرمولة تارّیچیلّ) ، که سرعت از ظرف جاری شدن مایع ایده‌آلی را مویین می‌کند.

تارّ، واحد غیریسیستیموی فشار را گویند، که به 1/760 حصّة ‌اتمسفره، یعنی به 101325: 760=133، 322 (ن/م2 یا پسکل) برابر می‌باشد. به شرف ه. تارّیچیلّ نامیده‌اند. اشارتش تارّ، بینلخلقی‌اش تاrr.

تارپیده (از لاتینی torpedo-سکت الکتری) ، سنرید زیرآبی خودحرکت و خوداداره‌، که برای شکست دادن ابژکتهای رویابی، زیرآبی و ساحلی دشمن پیشنهاد شده است؛ تارپیده برندة زرید مادّة ترکنده (آدّ یا زرید ید را) می‌باشد. نخستین تارپیده را سال 1866 انگلیسها ر. ایتخید و م. لوپّیس ساختند.

تارانیها، ایکنسیها، مرجمکیها (راlugonaceace) ، عایلة رستنیهاست، که اساساً گیاههای بسیارساله، نیم‌بتّه و بتّه، بعضی رستنیهای پرتیت یا سنرافیت (مثلاً، solomonia) ، درختان خرد تراپیکی و لینه‌ها را در بر می‌گیرد. مخصوصاً جنسهای تارانیها (کریب 300 نمود) و شلخه (تا 200 نمود) گوناگونند. در تاجیکستان 96 نمود تارانیها (از 7 …

ترمز اتومبیل (از یونانی tormos-سوراخیست برای میخی، که چرخ را از دورزن باز می‌دارد) ، مکانیزم یا جهازیست برای کم کردن سرعت حرکت یا بازداشتن اتومبیل. تارمازهای حرکت‌آورش مکانیکی (از جمله پنیومتی یا گیدرولی) و الکتری معمولند. ترمزانی عادتاً توسط قوّه‌های سایش یا تأثیر متقابل میدانهای مگنیتی عملی می‌گردد. ترمزها …

تاران، تار و تارانک، تاران دبّاغی (راlygonym ساriarium) ، یک نوع گیاه خودرویست (از عایلة تارانیها). پایهش سیرشاخ، تا 1، 8 م قد می‌کشد. ماههای ژوئن-آگوست گل کرده تخم می‌بندد. در آسیای میانه، از جمله تاجیکستان گیاه معمول است. عادتاً در منطقة بتّه و بیشه‌زار و ناحیه‌های سوبلپی و غیره …

تاریت، مینیرلیست از صنف سلیکاتها، تhsio4. آمیختة u، tr، غی، cه، مn، ر، اl، ti و غیره دارد. کریستلّهایش پریزمه و قلمچمانند. رنگش سیاه، بور سرختاب، نارنجی و غیره. سختی‌اش 4، 5-5؛ زیچی‌اش 4100-6700 کگ/م3. نهایت رادیواکتیویست. تاریتن را از کانها یکجایه با سرکان، کسّیتیریت و غیره استخراج می‌نمایند. تاریت …

تاریی (لاتینی تhorium) ، تh، المنت شیمینی رادیواکتیو (از اکتینایدهاست) از گروه 3 سیستم دوری مندلیف، رقمیه اتمی 90، مسّة اتمی 232، 038. تاریی طبیعی عملاً از یک ایزوتوپ نسبتاً ثابت”ت (ت’/2 چ-1، 39-1010 سال) و چار ایزوتوپ غیریسابیت عبارت است. تاریی را سال 1828 ا. یه. بیرسیلیوس کشف کرد. …

تاریز (تhorez) ماریس (28. 4. 1900، نوییل-گادا، دیپرتمینت په-دی-کلی-41. 7. 1964، در کشتی در راه ا.ج.ش.س.؛ در قبرستان پیر لشیز پریج مدفون است) ، خادم حرکت کمونیستی و کارگری فرنتسیه و بینلخلقی. از عایلة انگشتکن. از روز تأسیسیابی پرتیین کمونیستی فرنتسیه (1920) یکی از خادمان نمایان آن. اعضای کامیتیت مرکزی …