نیتر (از یونانی nitron، لاتینی nitrum، اوّلها-سادة طبیعی، از عصر 8-سیلیتره) ، قسم اوّل ترکیبی اصطلاحات سادة شیمی، بیولوگیه و غیره، که به نیتروژن منسوب بودن را افاده می‌نماید: مثلاً، نیتراگلیسیرین، نیتراافیرها.

نسیان (ار. س)!-5-فراموشی) ، فراموش‌خاطری، سست یا نیست شدن قابلیّت قبول حافظه و نگاه داشتن و به یادآوردن خاطرات. نسیان سه خیل می‌شود: دییمنیزیه (سست شدن خاطره) ، امنیزیه (نیست شدن خاطره) و پرمنی­زیه (فریب خاطره). هنگام دیی­منیزیه خاطره سست می‌شود؛ کس اخبار جاری (خصوصاً نام، رقم و غیره) را …

نثاری (تخلّص، نامش بهاودّپن خواجه‌هسن یا حسن‌خواجه ‌; 1516، بخارا-1597، همان جا) ، شاعر و عالم تاجیک. از عایلة سیید پادشاد‌خواجة ‌دیب. نثاری در عایله س­واد برآورده، در محیط علمی و ادبی بخارا به کمال رسیده است. چند مدّت در بلخ، قزوین، مشهد، هرات و دیگر شهرهای آسی­یای میانه و …

نثاری تونی (سال تولد نامعلوم-وفات 1560، تون) ، شاعر فارس-تاجیک. از گوناباد خراسان. در همان جا خط و سواد برآورده، برای تحصیل به شهر تون رفت و تا آخر حیات آن جا ماند. در علم نجوم و هیت مهارت تام داشته است. بیشتر رباعی، قطعه، معمّا و مثنوی گفته، در …

نسا شهر قدیم و عصر میانگی (دمنة آن حالا در مسافة 18 کیلومتر شمال غرب شهر عشق‌آباد واقع است). در عصر 3 تا میلادی-عصر 3 میلادی نسا از شهرستان (دمنة نیسای نو، تقریباً 18 گه) و قرارگاه مستحکم شاه پارت (دمنة hیسای کهن، نام قدیمی‌اش مهردادکرت، تقریباً 14 گه) عبارت …

نیستبت دو عدد، حاصل تقسیمیست، که در نتیجة تقسیم کردن عدد یکم به عدد دوّم حاصل می‌شود. نسبت دو بزرگی یک‌جنسه عددی را می‌ماند، که هنگام بزرگی دوّم را چون واحد چِنکنی قبول کرده چِن نمودن بزرگی یکم حاصل شده است. اگر دو بزرگی توسط یک واحد چِنکنی چِن شده …

نیرله سوریکنت تریپته (1896-15. 10. 1961، آلله‌‌آباد) ، نویسندة هند و. یکی از اساس‌گذاران جریان رمانتیکی چهیود. بعدتر در ایجادیات نیرله به جای الا-متهای رمانتیزم عنصرهای ریلیستی پیدا شدند. نظم نیرله ساده، فهمای و روان بوده، عادتهای اجتماعی و تنقیدی در نثرش قویست. اثرهای اساسی‌اش: مجموعه‌های اشعا-ر «بی‌نام» (1923) ، …

نیابیی (لاتینی niobium) ، nb، المنت شیمیایی گروه v سیستم دوری مندلیف، رقم ات. 41، مسّه ا ات. 92، 9064. نیابیی یک ایزوتوپ طبیعی 93nb دارد. نیابیی 2*10_3% مسّة قشر زمین را تشکیل مینماید. نیابیی در طبیعت اساساً در نمود آکسیدها در ترکیب مینیرلها یکجایه با ته، ti، سه، na، …

نیم‌جزیره، قطعپ خشکیست، که آن را از سه طرف آب فرا گرفته، از طرف چارم با متیریک یا جزیره پیوستگی دارد. در اکثر موردها نیمچه به متیریک از جهت گیا­لاگی یک قطعة تام را تشکیل می‌دهند.

نیمچه چِنک وزن در آسیای میانه. نیمچه در ناحیةهای مختلف آسیای میانه، از جمله امارت بخارا گوناگون بود. بسیار مأخذهای تاریخی نشان می‌دهند، که نیمچه در ماوراءالنهر برابر 1/256 من است. در بخارا و سمرقند با من 20 کیلوگرمی (عصرهای 15-16) نیمچه تقریباً به 78 گرمّ، در جیزّخ با من …