«نظریة عمومی سیستمه‌ها»، تعلیمات مخصوص علمی و منطقی و متدلوژییست، که بیالا­گ اوسترییگی ل. بیرتلنف (1901-1976) پیشنهاد کرده است. مقصد اساسی «نظریة عمومی سیستمه‌ها» کارکرد مفهومهایست، که برای چون سیستمه تحلیل کردن ابژکتها امکان می‌دهند. به عقیدة بیرتلنف «نظریة عمومی سیستمه‌ها» باید آن تغییرات جدّیی را، که در سیستم مفهومهای …

نظریة ساخت هوجیروی ارگانیزمها، نظریه‌یست در بارة عمومیت پیدایش ارگانیزمهای زیاده و یگانگی پرنسیبهای ساخت و انکشاف آنها. به عقیدة ف. اینگیلس نظریه‌ یکی از جمع‌بستهای م و- هیم بیولوگیست، که باعث ترقّیات طبیعت‌شناسی در عصر 19 گردیده است. موافق نظریه‌ عنصر اساسی رستنی و هیوانات هوجیره می‌با­شد. همة ارگانیزمهای …

نظریة ستیلیر، تعلیمات در بارة ساخت و علاقة طرفین نوعهای ستیله (قسم مرکزی پایه و ریشة رستنی) در رستنیهای درجة عالی. این تعلیمات را سال 1886 باتنیکهای فرنسوی ف. ون تیگیم و ا. دولیا کشف کرده‌اند. تصنیف اوّلین ستیله‌ها نیز به آنها تعلق دارد. در ترقّیات منبعدة نظریة ستیلیری خذمت …

نظریة ساخت شیمیایی، نظریه‌یست در بارة ساخت پیوست-های آرگنیک، ترتیب جایگیرشوی اتمها و بندهای شیمیایی در ما­لیکوله، تأثیر (متقابل اتمها، اینچنین علاقة ساخت و خاصیت فی-زیکی و شیمیایی مادّه‌ها. پرینسیپهای اساسی نظریة ساخت شیمیایی را اوّلین مراتبه (1861) ا. م. بت­لیراف بیان کرده است. به کشف شدن نظریة ساخت شیمی …

نظریة سطحها یک فصل گیامیتریة دیفرانسیلی است، که خاصیت سطحها را می‌آموزد. یکی از وظیفه‌های اساسی نظریة سطحها چِن نمود­ن بزرگیهای گوناگون در سطحها می‌باشد. مجموع دلیلهایی، که در نتیجة این چِنکنینا به دست می‌آید، گیامیتریة داخلی سطحها را تشکیل می‌دهد. مفهومهای درازی خط، کنج بین دو سمت، مساحت ساحه، …

نظریة ردیکلها یکی از نظریه‌های اساسی شیمی نیمة یکم عصر 19. اساس آن را تصوّرات ا. ل. لووزی عاید به اهمیت مهم آکسگین در شیمی و دوخِلگی ترکیب پیوستهای شیمیایی تشکیل می‌دهد. لووزی (1789) از اصطلاح ردیکل (از لات. radix-ریشه، اساس، که سال 1785 خیمیک فرنسوی ا. ب. گیتان دی …

نظریة آپیرتارها، یک فصل تحلیل، فونکسیانلی بوده، به آموزش خاصیتهای آپیرتارها و استفادة آنها در حلّ مسعله‌های گوناگون عاید است. مفهوم آپی­رتار یکی از مفهومهای عمومیترین متیمتیکه به حساب می‌رود. نزریه عمومی آپیرتارها در نتیقة انکشاف نظریة موا-دله‌های اینتگرالی، حلّ مسئله‌ها عاید به یافتن فونکسیه‌های خصوصی و قیمتهای خصوصی آپیرتارهای …

نظریة عاملها تعلیماتهای سوسیالاگییست، که تغییر وضعیت جمعیّت را از تأثیر یگان حادثه (عامل یگانة این تغییراتها) می‌داند. در تاریخ افکار اجتماع یه چند کوششها چنین طرز تعبیر مکانیزم انکشاف جمعیت معلوم است. شکلهای گیاگرفه، دیما­گرفه، پسیخالاگ و دیگر نوعهای دیتیرمینیزم از قبیل آنهاست. و­لی این گونه کششها همیشه وضعیتی …

نظریة نسبیت حاضره نظریة فیزیکی فضا، وقت و جاز-به را گویند، که علاّمة عصر 20 ا. ایینشتیین سالهای 1905-1915 تهیه کر-ده است. از روی تشبیه خود ایینش­تیین نظریة نوعها سلاله‌ای را می‌ماند، که از دو شجره ترکیب یافته است-عادتاً یکی را ن ا ز ا ر ا یه ا  جوزعی …

نزدیککنی و انتیرپالیرانی فونکسیه‌ها فصل نظریة فونکسیهاست، که اصولهای تقریبی افاده کردن فونکسیّها را می‌آموزد. گزارش مسئلة اساسی نزدیککنی چنین است: برای فونکسیة f (x) ای صنف مویین فونکسیه‌ها ک (مثلاً، از صنف بسیاروزوه‌ها یا فونکسیه‌های تریگانامیتری) چنین فونکسیة ϕ (خ) را باید یافت، که وه‌ای با یگان معنا به …