توغ

توغ، توغ، توغدایی، تاغ، تاغ، داغ، طاق، قترنگ (سeltis سucasica) ، درختیست از عایلة سدیها. از 5 تا 20 م قد می‌کشد. درخت سیربرگ و سیرشاخ بوده، تنه‌اش سفته (غفسی‌اش 70– 80 سم) ، پوستلاخش خاکستررنگ خیلی بزیب. توغ در شرایط طبیعی عادتاً بتتمانند می‌شود. میوه‌اش دانکدار، جگری، زردچه، جگری سرختاب، سیاهتاب شیرین، طعم خوش مخصوص دارد. اساساً در نشیبی قطارکوههای قُرمه، ترکستان، زرافشان، حصار و درواز، موضعهای تاجیکستان جنوبی و شرقی (800-2100 م از سطح بهر) می‌سبزد.

در ناحیه‌های کوهسار ریسپوبلیکه توغ 100-120-ساله هستند. توغ تا 200 سال می‌سبزد. توغ سای‌افکن و زیباست، نشیبیهای کوه را مستحکم می‌کند، خاک را از آبشویی شدن بازمیدارد. توغدانة شیرین و خوش‌طعم آن خرده‌نبات است، آن را خشکانیده آرد می‌کشند و به آرد گندم همراه کرده «نان شیرین» می‌پزند. توغدانه کار عضوهای هاضمه را قوّت می‌دهد. طبیبان با ریشة توغ صرع («درد گیرک») را طبابت می‌کنند. پوستلاخش را برای دبّاغی و رنگ دادن پوست استفاده می‌برند. پیشتر درخت طغرا برای هیزم بریده نابود می‌کردند. صفّار مرغزی گفته است:
یشق آتش تیز و هیزم تاخ منم،
گر عشق بماند اینچنین، آخ، منم!