سومنک

سومنک، سوملک،    سبونک، سمن، سیمن، یک نوع طعام خوشخور تاجیکیست. سمنک را با طرزهای گوناگون تییار می‌کنند؛ بیشتر چون اتالة غفس می‌پزند، که اسّاس در وادیها معمول است. اوّل گندم را در جای مخصوص می‌سبزاوند، سپس کوفته شیره‌اش را می‌گیرند. در روغن آرد را تف م‌دهند و بعد به آن آب جوش ریخته، می‌کابند. بعد جوشیدن اتالة سمنک به آن شیرة گندم همراه کرده، منتظم می‌کابند. عادتاً سمنک را اوّل شب به دیگ انداخته، تا قریبی سحر می‌پزند؛ سپس آتش تگ دیگ را کشیده، آن را دم می‌دهند. تاجیکان بخارا به غیر از آرد و شیرة گندم به سمنک قیام قند (یا شیرینی) نیز همراه می‌کنند. در این حالت سمنک هم شیرین و هم مدّت دراز نگاه داشته می‌شود. طرز دیگر تییار کردیه سمنک نیز وجود دارد: به خمیر به چای آب شیرة گندم همراه نموده، در تگ خاکستر آتشدان یا در بالای تابه‌سنگ می‌پزند. کولچن سمنک را چنین تییار می‌کنند: گندم را اندکی سبزسانده میخوشکانند. سپس در آسیا آرد کرده، چون نان مقرّری می‌پزند، که آن را کولچه یا نان سمنک می‌نامند. سمنک را در عرفة نوروز یا مراسمهای دیگر می‌پزید. هنگام پختن سمنک جوانزنها رقص و ‌بازی می‌کنند. در گذشته زنان در سر دیگ سمنک با لباس سفید نشسته، زنهای حامله، بی‌فرزند، شخصایه عزادار را نزد خود راه نمی‌دادند. در خانه‌های عزاداران سمنک نمی‌پوختند.       م. خامیدجاناوه.