ربات

ربات در ابتدای عصرهای میانه یکی از چار قسم شهر در آسیای میانه، ایران و افغانستان را گویند. شهرها در این دوره از کهن‌دز، شهرستان و قبرستان عبارت بودند. عادتاً قسم نسبتاً نو و سرسبز شهر یا بیرون از آن را رباط می‌نامیدند. در آن بازار، دکانهای سودای و هنرمندی و غیره جایی می‌گرفتند. به سبب افزودن نفوس شهرها آدمان بیرون از آنها منزلگاه می‌ساختند. بعد آباد و افزونتر شدن منزلگاهها آنها را به شهرستان همراه کرده، اطرافشان را دیوار می‌­گرفتند. رباط همچون قسم شهر در آسیای میانه هنوز پیش از استیلای عرب وجود داشت. در دورة استیلای عرب دیز و شهرستانها خراب گشته، مرکزهای مأموری به رباط کوچانده شدند، که این باعث رواج و رونق آنها گردید. رباطهای نزدیسرهدی چند قَبَت دیوارهای مدافعویی، انبار، قورخانه، حولی کلان و غیره نیز داشتند؛ عصرهای 12-13 مفهوم رباط همچون قسم شهر از بین رفت؛ 2) مسافرخانه، کاروانسرایست، که در سر راه کاروانها بنا یافته، از اقامتگاه، آغل‌، انبار، چایخانه، چاه، حولی کلان و غیره عبارت بوده، با دیوار مدافعویی احاطه می‌شد. در چنین رباطها یک یا یکچند عایله دائمی می‌زیستند؛ 3) استحکام حربی، حولیهای دیواربلند باغ و دهات، اقامتگاههای غازیان، قلندران (خانه‌ها، قلندرخانه) ، چاردیوارهای برای نگهداری چاروا و کاهو خاشاک تعیینشده را نیز رباط می‌نامیدند.

د .: ک و ر ا ن ن آ ی و. ن. ، ربدы و سویتی آبشیی پروبلمتیک سریدنیزیت­سکاگا گاراده 7-12 وّ. . ل. ، 1970.

یو. یاهوباو.