«تاریخ یمینی» اثر ابونسر اتبی، که سالهای 1020-21 به زبان عربی تألیف شده است. این اثر به یمینودّوله-سلطان محمود غزنوی و پدر او سبکتیگین بخشیده شده است و برای همین هم «تاریخ یمینی» عنوان گرفته است. موضوع اساسی «تاریخ یمینی» واقعه و رویدادهای تاریخ دورة غزنویان است. مؤلف نام شاهان …
مفصل«تاریخ شیخ ویس»
«تاریخ شیخ ویس» اثر تاریخی ابوبکر قطبی (نیمة یکم عصر 14 در آذربایجان ایران زندگی کرده است) ، که به سلطان جلاپایان شیخ ویس (حکمرانی 1355-74) بخشیده شده است. «تاریخ شیخ ویس» از 2 قسم عبارت است. قسم اوّل به تاریخ دورة تا اسلامی عاید بوده، از 4 باب (پیشدادیان، …
مفصل«تاریخ خان جهانی و مخزن افغانی»
«تاریخ خان جهانی و مخزن افغانی» (با نامهای «رسالة تاریخ افغانیای»، «تاریخ افغانی»، «مخزن افغانی» نیز مشهور است) ، اثر تاریخی مورخ فارس-تاجیک نعمتالله ابن حبیبالله هرویی، که سالهای 1612-13 به زبان تاجیکی تألیف شده است. کتاب از مقدّمه، هفت باب و خاتمه عبارت است. مقدّمه به تاریخ یعقوب و …
مفصل«تاریخ فخری»
«تاریخ فخری» نام پُرّهاش «مونعت-ال-فضلا فی تواریخ-ال-خلفا و-ل-وزرا»، اثر صفیالدّین محمّد ابن علی معروف به ابن تقتقا، که سال 1302 به زبان عربی تألیف شده است. «تاریخ فخری» از دو باب-باب اوّل طرز مملکتداری پادشاهان را بیان کرده، باب دوّم تاریخ خوکمرانی سلالههای فاطمیان، آل بویه، سلجوقیان و تاریخ خلیفههای …
مفصل«تاریخ فرشته»
«تاریخ فرشته» اثر تاریخی و جغرافی محمّدقاسیم هندوشاه استرابادی ملقّب به فرشته (عصر 17). در سرچشمهها با عنوان «گلشن ابراهیمی» نیز آمده است. تفصیلات جریان زندگی مؤلفش معلوم نیست. از روی بعضی معلوماتها تقریباً سال 1552 در شهر استرآباد (ایران) تولد یافته، در آوان بچگی با پدرش غلاملی هندوشاه به …
مفصل«تاریخ منثوری»
«تاریخ منثوری» (نام پُرّهاش «ات-تاریخ-ال-«من-سوری تلخیص-ال-کشف و-ال-بیان فی حوادث-ایز-زمان») ، اثر تاریخی دبیر و مورخ عرب محمّد ابن علی همویست، که تألیفش آوریل 1234 به انجام رسیده است. «تاریخ منسوری» خلاصه (مختصر)-ا اثر «کشف-ال-بیان فی حوادث-ایز-زمان» خود اوست و به ملک منثور ابراهیم (پسر حکمران شهر خیمسة بیننّهرین؛ عصر 13) …
مفصل«تاریخ کرمان»
«تاریخ کرمان» اثر تاریخی مورخ و ادیب عصرهای 12-13 فارس-تاجیک افضلالدّین ابوهامید ابن حامد کرمانی معروف به افضل کرمانی، که حادثه و واقعههای سیاسی و تاریخی زمان حکمرانی سلجوقیان را در بر میگیرد. اثر سال 1189 به زبان تاجیک تألیف شده، از 5 باب عبارت است. باب 1 از تاریخ …
مفصل«تاریخ مشرف»
«تاریخ مشرف» اثر تاریخی مورخ تاجیک (آخر عصر 19-اوّل عصر 20) عالمخواجه یبن میرزا سییدخواجة مشرف بخارایست، که تقریباً سالهای 1910-15 به تاجیکی تألیف شده است. «تاریخ مشرف» از دو قسم (کتاب) عبارت است. قسم 1 دارای 23 فصل بوده، فصل 1 به تاریخ پیغمبران، فصلهای 2-3 به تاریخ محمّد …
مفصل«تاریخ ملوک عجم» اثر علیشیر نوایی
«تاریخ ملوک عجم» اثر تاریخی علیشیر نوایی، که به شاهان قدیم عجم-ایران بخشیده شده است. در آن تاریخ حکمرانی سلالههای پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ایران ساسانی (تا استیلای عرب) بیان گشته، قسماً در بارة تاریخ آسیای میانه و حاکمان آن معلومات داده میشود. «تاریخ ملوک عجم» در اساس آموزش و …
مفصلتعدل
تعدل (عربی-راست، درست کردن) ، نگرید سیاکت-ال-اعداد.
مفصل