زیست شناسی

تپیر (تpiridae) ، یک نوع هیوان طاقسوم شیرخواریست. جثّه‌اش کلان، پایها و گوش و دومش کوتاه می‌باشد. رنگش بیشتر بور تیره، جوانه‌اش خالدار. درازی‌اش تا 2، 5 م، بلندی‌اش 75-120 سم، وزنش 200-300 کگ. ت. در بیشه‌زارهای سیرباتلاق آسیای جنوبی شرقی، امیریکة مرکزی و جنوبی مسکن می‌باشد. تپیرها اکثراً طاقه-طاقه …

تربوز (gitrulus) ، یک جنس رستنیهای پالیزیست (از عایلة کدویها). پلکش دراز، سیرشاخ، برگش ساپرّه، گلش قیفشکل زرد، عادتاً، جداگانه. ثمره‌اش مدوّر یا درازرویه، پوستش سبز، سبة سیاهتاب (گلدار یا بیگول). مغزش گلابی، سرخ، بعضاً سفید و زرد، سیراب و شیرین. نوعهای تربوز وابسته به محل کشت و طرز پرورگشز …

ترباد، ریومتیزم، درد مفاصل، بیمارین بویا-ساجالسکیی، یک نوع بیماری سرایتی و الّیرگی را گویند، که ضمن آن بافته‌های پیوستکننده، مخصوصاً سیستم دل و رگها زیان می‌بینند. سال 1835 دُختُر فرنسوی ج. ب. بویا و سال 1836 دُختُر روس گ. ا. ساکالسکیی ناوابسته از همدیگر ترباد را بیماری دانستند، که نه …

ترمیوه، میوه‌های تر و خرده‌نبات رستنیهای کشته و خودروی را گویند. ترمیوه تخمدار (سیب، ناک، بهی) ، دانکدار (زردآلو، آل و، گیلاس، آلوبال و، شفتالو و غیره) ، تسیتروسی (افلیسون، لیم و، نارنج، گرییپفروت و غیره) ، سوبتراپیکی و تراپیکی (انجیر، انار، نغزک (منگا) ، اننس، موز (بنن) ، اواکدا) …

ترشّح، سیکریسیه، حاصل و جدا شدن عصاره (سیکریت) را در هوجیرة غدودها گویند، که برای حیات ارگانیزم ضرور است. ترشّح بیرونی یا ایکزاکرینی (عصاره اوّل به مجرای غدود داخل شده، ثانی به سطح بدن یا عضوهای کاواک اخراج می‌گردد) و درونی یا اینداکرین (عصاره به خون و لیمفه می‌گذرد) می‌شود. …

تره‌تیزک، ترتیزک، خرف، صفّا (lepidium satium) ، گیاه یکساله‌ای است از عایلة چلیکگولها؛ یک نوع سبزه‌واتیست، که طعم تند دارد. پایهش راست، 30-60 عام قد می‌کشد. برگش پرمانند، گلش میده، سفید، بنفش یا گلابی، غلافکش گرده یا بیزشکل، تخمش میدة جگری یا سرختاب. تره‌تیزک از تیزرسترین سبزه‌وات است. تخم آن …

ترنتول، بی، یک نوع تارتنک زهردار، از روی تصنیف علمی یک گروه تارتنکها از عایلة lucosidae. ترنتولها در لانه‌های چقور (تا 60 سم) زییدگی می‌کنند؛ خوراکشان حشرات است. در ا.ج.ش.س. از جمله آسیای میانه ترنتولهای روسی (lucosa-cingorientis) پهن شده است. درازی‌اش تا 3، 5 سم؛ در بیابان، نیمبییابان و بیشه‌دشت …

تنگنفسی، نگرید ضیق نفس.

تنبول، تامول، تامبول، تمبولی، تنبالی، پان، فلفلمیه، بیتیل (رipel betle) ، بتّه‌ای است از جنس مورچ (عایلة مورچیها). تنبولزارهای کلان در اندانیزیه موجودند. تنبول را بیشتر در آسیای جنوب و شرقی، افریکه و هندوستان می‌پرورند. مردم ناحیه‌های تراپیکی آسیا و افریکه برگ تر و تازة آن را، که با نام …

تنباکو، نگرید تماکو.