زیست شناسی

خنگ، اسپیست رنگش سفید؛ عموماً اسپ.

خستگی، ماندگی، شلپری، وضع موقتی یگان عضو یا تمام ارگانیزم را گویند، که در نه تیجة محنت از حد زیاد رخ داده، باعث سست شدن قابلیّت کاری می‌گردد. xستگی روحی و جسمانی (در انسان) می‌شود.

خس‌مال، پنریسیی، التهاب شدید و فسادناک انگشت دست را گویند. سبب اساسی پیدایش خس‌مال زخم خرد سرایتشده (مثلاً خلیدن خار، سوزن و غیره) است. xسمال پوستی، زیرپوستی، زیریناخونی و غیره می‌شود. التهاب ریم و فسادناک گرد ناخن را پرانیخیه و گزک بافته‌های انگشت را پیدکتیلیت می‌نامند.

خسک آبی، کستانة آبی، چلیم، چارمغز اجنّه‌ (trapa natans) ، یک نوع گیاهیست آبی (از عایلة خسکابیها-تگرسیه‌ای). پایة آن (درازی‌اش 2-4 م) توسط «چارمغز» (خسک)-ا لنگرمانند و ریشه‌های بورتاب رشته‌مانندش رستنی را از قعر آب محکم می‌کند. در وقتهای آبخیزی پایه‌های آن از قعر آب کنده می‌شوند و در آب …

خسکمورود، مورود خسک، یک نوع مورود محلیست. درختش تا 9 م قد می‌کشد. میوه‌اش بیزشکل (اندریک 55-60 گ) ، پوستش تُنُک جلادار زردتاب، سیراب شیرین؛ آخر آگوست می‌پزد. نیهال خسکمورود بعد 7-8 سال کوچت به حاصل می‌درآید. آن را اساساً در ناحیه‌های شمال تاجیکستان می‌پرورند. دبیات: قاسم‌اف م. ، نوعهای …

خرغول، خرغوله، گیاهیست برگش مانند گوش خر، ولی باریکتر از آن و دو کنار برگش خاردار، که آبش جراحت تازه را زود به هم آرد و شربتش برای سل نافع است.

خرچنگشکلها (crustasea) ، خرچنگها، یک نوع جانوران آبی را گویند، که بنا به تصنیفات زاالاگی به صنف هیوانات بی‌مهرة تیپ بندپایها منسوبند. قریب 20 هزار نمودشان معلوم است، به 5 زیرسینف جدا می‌شوند. تنة خرچنگشکلها (از چند مّ تا 80 سم) از سر، سر سینه و شکم عبارت است. در …

خرتومچدارها، گمبوسکهای نول‌دراز (curculionidae) ، یک عایلة گمبوسکها را گویند، ق قسم پیش سرشان به مانند خرطومچه دراز شده است. اکثر خرطومچدارها فیتافگند، یعنی عضوهای گوناگون رستنیهای سبز را می‌خورند؛ تنها بعضی آنها، مثلاً، ساssاnus در چوب پوسیده افزایش می‌کنند و کرمینة آنها ریشة رستنیها را می‌خورد. بیسیار خرطومچدارها ضرررسانهای …

خرطوم‌دارها (رگاboscidae) ، یک نوع هیواناتی را گویند که به شیرخورها منسوبند. بینی و لب بالایی انکشاف یافتة آنها به خرطوم تبدل یافته‌اند. دندان اشک جاغ بالایشان خوب انکشاف یافته است. از خرطوم‌دارها حالا فقط فیلها باقی مانده‌اند.

خرطوم، یک عضو علاوگی حرکت‌کننده، که بینی بعضی خزنده و شیرخورها (اکثر حشراتخوران، تپیرها، فیل و غیره) جایی گرفته است. xرتم عادتاً وظیفة نفسکشی، شامّه، لامسه، داشته گرفتن خوراک و غیره را اجرا می‌کند