ترمیم

ترمیم (عربی-تعمیر کردن، اصلاح کردن، درست کردن) ، ریستورتسیه، به شکل اصلی (یا نزدیک به آن) برقرار کردن و از نو به وجود آوردن آثار صنعت و مدنیّت مادّی را گویند. ترمیم گفته برقرار کردن و مستحکم نمودنّ یادگاریهای صنعت و مدنیت، معماری، آثار صنعت، اشیای حفریاتی و دیگر یادگاریها را می‌نامند، که ارزش بدیعی و تاریخی دارند. ترمیم یادگاریهای صنعت از دورة احیا موجود بوده، تا آخر عصر 19 خصوصیت عادّی داشت و وابسته به ذوق ترمیمگران به آن تغییرات و علاوه‌های نالازم درآورده می‌شدند. تنها آخر عصر 19 و اوّل عصر 20 برابر اندوختن دانشهای زیاد در تاریخ صنعت، تکنولوژی متالها، شیمی، فیزیکه و غیره ترمیم خصوصیت حقیقتاً علمی گرفت.

بعد روالیوتسیة اکتبر حکومت ساویتی به کارهای ترمیم و نگهداری یادگاریهای تاریخی دقّت مخصوص می‌دهد. سالهای 1920-30 ترمیمگران ساویتی هزارها آثار صنعت را آموخته، از نابودشوی بازداشتند. سالهای بعد از جنگ بزرگ وطنی ترمیمگران بسیار یادگاریهای معماری آسیب‌دیده را از نو برقرار کردند: قصرهای پیتیرگاف، پوشکین، گتچینه، پاول‌افسک، کلیساهای ناوگاراد، پسکاو، سمالینسک و غیره. در میانة سالهای 50 ترمیم آثار بدیعی موزیّها وسعت یافت. در مملکت ما حالا به ترمیم آثار بدیعی موزیّها زیاده از دو هزار متخصصان مشغولند. غیر از این در نزد انستیتوتهای اَرخیالوگیه (باستان‌شناسی)، تاریخ و اتنوگرافیة آکادمی فنهای ا.ج.ش.س. و آکادمی فنهای ریسپوبلیکه‌های اتّفاقی لبارتاریه‌های تکنیکی و تکنولوژی ترمیم موجودند. در تاجیکستان دو مرکز ترمیمی هست. لبارتاریة ترمیمی و تیخنالاگی در انستیتوت تاریخ آکادمی فنهای تاجیکستان (از سال 1964) و اوستاخانه‌های مخصوص استحصالی علمی و ترمیمی وزارت مدنیّت تاجیکستان (از سال 1969). پیش از ترمیم نمود اصلی، زمان ساختشوی، حالت حاضره، سبب و خصوصیت ویرانشوی آثار مدنی و تاریخ آموخته می‌شود و طرز و اسلوب، این چنین واسطه‌های لازمبودة ترمیم و دیگر سند و نتیجه‌های تدقیقات در حجّتهای یگانة ترمیمی، قید می‌گردند. یادگاریها تا ترمیم، هنگام ترمیم و بعد آن به صورت گرفته می‌شوند. همة کارهای ترمیم تحت نظارت کمیسیون یا شورای ترمیمی قرار می‌یابند. کارمندان لبارتاریة ترمیمی و تکنولوژی آکادمی فنهای تاجیکستان تا حال بسیار یادگاریهای صنعت را ترمیم کرده‌اند (هیکلهای گلی و گجی، مصوّره‌های روی دیوار، کنده‌کاریهای چوب، گج و استخوان)؛ اجنّه‌ تپّه(عصرهای 7-8) ، پنجکینت (6-8) ، قلعة قهقهه (8-9، شهرستان) ، قلعة کافرنهان(7-8) ، کافرقلعه (7-8) ، تخت سنگین (عصر 2 تا م-عصر 2 م .) ، خولبوک، سییاد (9-12) و غیره. در تاجیکستان از طرف اوستاخانه‌های مخصوص استحصالی و علمی بسیار یادگاریهای معماری ترمیم گردیده‌اند. مقبرة ‌خواجه ‌مشهد، مقبرة خواجه‌دورباد (عصرهای 9-12، ریان شهرتوز) ، مقبرة ‌خواجه ‌نقشران (11-12، شهر تورسون‌زاده) مقبرة محمّد بشا را (12-14، ریان پنجکینت) ، مقبرة امیرسید همدانی (10-16، کولاب) ، مقبرة سریمزار (16-17، عورا تپّه). ترمیم مثل دیگر علمها تدریجاً تکمیل یافته، با متد و اسلوبهای نو بایی می‌شود.
ل. پ. ناویکاوه.