تمغة هیوانات خواجگی قشلاق، رقم و علامتهای شرطییست، که با مقصد به حسابگیری سرشمار، فرق کردن یکی از دیگری و برای دانستن آن، که به کدام خواجگی تعلق دارد، به هیوانات خواجگی قشلاق میگذارند. به هیوانات خواجگی قشلاق با اصولهای زیرین تمغه گذاشته میشود: 1) وشمگذاری به گوش. با یاری انبور وشمگذاری به پوست درون گوش هیوان (8 بیرون در خوک) وشم گذاشته، به جای سوراخ رنگ زود خشکنده و شستنشونده (دودة قیام غلیظ اسپیرتی، نیل و غیره) میمالند.
2) از روی سیستم شرطی-رمزی با کلید به گش هیوان نشان میگذارند، که هر کدام آن رقم مویین دارد.
به گوش گذاشتن نشان رمز.
لامت نشانهان شرطیرمزی در خواجگیها و مملکتهان گوناگون خرخیله بوده، خواندن رقمهای آنها دشوار است. بنا بر آن در حجّت هنوان ذاتی علامت شرطی تمغة آن نشان داده میشود.
3) برکگذاری-به گش هیوان مستحکم کردن «گوشواره» (برکه، کناپکه)-ا رقمدار فلز یا پلستمسّی. 4) تمغگذاری گرم-به واسطة مُهر فلزی تفسان (به سغری 8 شانه) یا با اسبابهای مخصوص الکتری (به شاخ) گذاشتن رقم یا نشانه (توره)؛ تمغگذاری خنک-مُهر فلز (توره) را تا-79خ یا-196°س خنک کرده، به بدن هیوان تمغه میزنهاد. 5) حلقهبندی-به پای هیوان بستن حلقة فلزی یا پلستمسّی رقمدار (بعزة حلقههای رنگه)؛ اساساً در پرّندپروری و بعضاً در گوسفندپروری به کار میبرند. رقمهای به هیوانات گذاشته را به دفتر قید مینویسند. کمبودی اکثر نوعهای تمغه این است، که آنها دائمی نیستند. بنا بر این رقمهای به قیدگیری را هر سر چند وقت عوض کرده میایستند.