شمشاد

شمشاد، 1) شومشاد (buxus) ، یک جییس بتّه یا درختان خرد همیشه‌سبزی را گویند (از عایلة شمشادها). برگش دومچکوتاه، گلش میدة بیگولبرگ. میوه‌اش غوزة سه‌قرّة تخمدار، تخمش سیاه بیزشکل. در ا.ج.ش.س. 2 نمود خودرویی-و. colchica (کوکز غربی) و و. hyrcana (تلыش) و 4 نمود مزروی شمشاد می‌سبزد.

همه نمود و نوعهای مزروی شمشاد برای سبزکاری اهمیت کلان دارند. مخصوصاً شمشاد همیشه‌سبز (و. sempervireos) در ریسپوبلیکه خیلی معمول گشته است. تا 1م قد می‌کشد. در شرایط کوهستان خوب نشو و نما می‌یابد، درخت سایه‌پرورد بوده، سالی تا 5 سم قد می‌کشد. زمستان برگهایش بر سرختاب می‌شوند.

شمشاد را از تخم، قلمچه و ریشه، زیاد می‌کنند. شمشاد (مخصوصاً نوهای سایه‌پرورد) 500-600 سال عمر می‌بیند. پوستلاخ و برگش الکلاید بوکسین دارد. جوشاب ریشه، برگ و پوسلاخ شمشاد را طبیبان خلقی چون داروی اسهال‌آور و عرقران استفاده می‌کنند. اینچنین پوستلاخ شمشاد را برای رنگ کردن تیبیت به کار می‌برند. چوب شمشاد سخت بوده، در کار خرّاتی، کنده‌کاری، حکاکی و برای تییار کردن مصنوعات گوناگون (ماکو، شانه، جدول، طبقچه، کاسه و غ .) قیمت بلند دارد. ابویسهاق اطعمه گفته است:

چی شیوه می‌کند آب نبات با دل ما،

ک بر تبکچة شمشاد و کاسة هلبیست،

2) یک نوع ریهان سیربرگ و خوشبوی را گویند.

د .: دیریویه ا کسترنیک ا.ج.ش.س.، ت. ، م. ، 1958؛ اسمیلاو م. ا. . ویچنازیلیانыی لیستوینّыی پارادы، در کیت. دیریویه ا کسترنیک دلیه آزیلینینیه تدجیکیستنه، د. . 1985. و. و. ویلیساوه.