ریلیف در جغرافی

ریلیف (فرنسوی، از لاتینی-می‌بردارم) ، در جغرافی، مجموع ناهمواریهای خشکی و قعر بهر و اقیانوسها را گویند، که از جهت طرح، ‌اندازه، پیدایش، سنّ و تاریخ انکشاف نهایت گوناگونند. شکلقای ریلیف مثبت یا که برجسته (بلندیها، کوهها و غیره) و منفی یا فروخمیده (خمیها، وادیهای دریا و غیره) می‌شوند. ریلیف را وابسته به اندازة شکلهایش به م ا-گریلیف، مکراریلیف، می‌زاریلیف و میکروریلیف تقسیم می‌کنند.

به می‌گریلیف ناهمواریهای به همه کلانترین روی زمین-برجستگی متیریکها و پستخمیهای اقیانوسها؛ به مکراریلیف قطارکوههای خشکی و زیر اقیانوسها؛ به می‌زاریلیف وادیها؛ به میکرورالیف چقوریهای کرستی، تل و تپّه‌های خرد و غیره منسوبند. این تقسیمات شرطیست، زیرا که حدود مقداری بین کتگوریهای نامبرشده عنیق مویین نشده است.   ریلیف از تأثیر قوّه‌های اینداگینی؛ (تیکتانیکی) و ایکزاگینی (آبهای روان، شمال، یخهای حرکت‌کننده و غیره) به وجود می‌آید. امّا این قوّه‌ها ضد یکدیگر عمل می‌کنند. مثلاً، در پراسیسّهای اینداگینی نا-همواریها (پستی و بلندیها)-ا کلان روی زمین پیدا می‌شوند. در نتیجة پراسیسّهای ایکزاگینی باشد، بلندیها ویران و تارفت پست شده، به قسمها جدا می‌شوند، چقوریها را آب‌آوردها پُر می‌-کنند. ریلیفهای کلانترین هنوز در ایرة مزازایی از حرکتهای تیکتانیکی قشر زمین به عمل آمده‌اند. انکشاف شکل حاضرة روی زمین در میانه‌های مزازایی و کینازایی نیز دوام داشت. امّا در شکل گرفتن ریلیف حاضره مخصوصاً حرکتهای نوترین دوره‌های نیاگین و چارمین قشر زمین (تقریباً 25 میلیون سال آخر) اهمیت زیادی دارند. پراسیسّهای ایکزاگینی دورة چارمین-حرکت پیریخها، تغییریابی سطح بهر، ایرازیة دریاها و غیره به مارفاستروکتورة خشکی و قعر اقیانوس تأثیر حل‌کننده رسانده‌اند. با تدقیق ریلیف علم گیامارفالوژی مشغول است.

دبیات: ش و ک ا ن ا. س. ، آبشیه گیامارفالوژی، 2 ازدنی، تام 1-3، مسکو، 1960-74: نیکاله‌یف ن. ا. ، نیاتییتانیکه ا ایا وыرجینی و ستروکتوری ا ریلیفی تیرّیتاری سایوز ساویتسکیخ ساتسیلیستیچیسکیخ ریسپوبلیک ا.ج.ش.س.، مسکو، 1962؛ کاستینکا ن. پ. ، رزویتی ریلیفه گارنыخ سترن (نه پریمیری سریدنیی  ازی) ، مسکو، 1970.