پودینه

پودین، پ و د ا ن ا، پودنج، فودنّه، هولبو، هولبه (men­tha) ، جنس گیاههای بسیارساله و بعضاً یکساله‌ای است از عایلة لبگولها. خوشه‌گل سَرَکمانند آنها عادتاً در نوگ پایه و شاخه‌های پهلویی جایگیر است. گلش میده، یک یا دوجنسه، قیفشکل. در ا.ج.ش.س. 20 نمود پودینه می‌سبزد. در بین مردم مخصوصاً پودینة للمی و پودینة ب آ غ ی  معمول شده است. پودینة لل­می 6 هولبه گیاه بسیارساله‌ای است، که 50-60 سم قد می‌کشد. پایهش خزنده، خمیده یا راست نسبتاً سیر-شاخه، برگش بیزشکل، منوّر یا درازرویه نیشترشکل دندان­دار. خوشه‌گلش سیرگل، گلش می­ده، گلابی یا گلابی نافرمان، تابستان و تیره‌ماه می‌شکفد. در مرغزار سیرنم، شبرزمین علفزار، بیشة باتلاق‌زمین، ساحلهای کول، آب‌انبار، جوی و کانال و دشت و صحرا می‌روید.

ز پودینه روغن ایفیر می‌گیرند. روغن ایفیر، می‌نتال و برگ پودینه را در طبّ، عطریّات و قنّادی استفاده می‌برند. خصوصیتهای دارون پودینه هنوز به دیاسکارید (عصر i میلاد) ، گ­لین، ذَکریای راضی، ابوعلی سینا، ابوریهان بیرونی و دیگران معلوم بود. مثلاً، ابوعلی‌سینا با آب پودینه بیماریهای معده، گوش و زردپروین را طبابت می‌کرد. تخم پودینه را پادزهر می‌حسابید. حالا برگ، روغن ایفیر پودینه (م. piperita) و می‌نتالی را، که از آن حاصل می‌کنند، برای معالجة ضیقق دل، نیورل­گیه، میگرین، بیماریهای التهابی، معده، جگر و غیره استفاده می‌ب­رند. در فیتاتیرپیه (طبابت با رستنی) و طبّ خلقی با پودینه فشار خون، اتیراسکلیراز، علّت گُرده و جگر، معده و روده را تبا­بت می‌کنند.

تاجیکان پودینه را از قدیمولییام چون گیاه خوشبویی و دارویی در طعامهای گوناگون استعمال می‌کنند. بعضی گیاههای خوشبوی خودرویی (origanum tyltanth2m، ziziphoral pamiroalaica)-po نیز پودینة کوهی می‌نامند.

د .: الکسی‌اف یو. ا. (و دیگران)

ترپینّیستыی رستینی ا.ج.ش.س.، ت. 2، m. 1971؛ کاولیاوه ن. گ. . لیچینی رس­تینییم، م. ، 1072؛ توراوه ا. د. ، لی­کرستوینّыی رستینیه ا.ج.ش.س. ا اخ پری­مینینی، م. ، 1974.

م. حاجیمتاو