التایی

آلتایی کشور، در هیت رسفسر. 28 سپتامبر 1937 تشکیل شده است. در جنوب غری سیبری، در حوزة بالاآب دریای آب و شاخابهای آن-بیه و کتون واقع گردیده است. کشور قریب تمام آلتایی، نشیبیهای غربی سلیر و تیرّیتاریة نزدیکوهی همشفت-آلتای دشتی را دربر می‌گیرد. در جنوب  شرق با رخم و ختایی هم‌سرحد می‌باشد. مساحت 261، 7 هزار کیلومتر\ اهالی‌اش 2657 هزار نفر. (1979). آلتایی به 64 ری­ان تقسیم شده، 10 شهر و زّ پاسیالکة تیپ شهر دارد. مرکزش-شهر برنول. ولایت اوطانامی کوهیستاپ آلتایی به هیت کشور داخل است.

            طبیعت. تیرّیتاریة کشور به نادیه‌های هموار و کوهستان تقسیم ش و-ده است. قسم شمال غربی تیرّیتاریّه را کنار جنوب غربی همواری سیبی­ر غربی اشغال کرده است. قسم کلانترین آن-دشت کولونده و پشته‌کوه نزد آب ساحل چپ، دمنة کوه و نشیبیهای قطارکوه سلیر ساحل راست دریای آب را در بر می‌گیرد. دریاهای کلانترین: آب و شاخابهای آن (بیه، کتون). کولهای کلانترین: کو­لونده، کوچوک و تیلیس. اقلیم قسم همواری معتدل، نهایت کانتینینتی: حرارت ژانویه-19° سیلسیه، ژوئیه 18، 9° سیلسیه.

باریشات سالانه 250-350 ملّیمیتر، در کوهسار 1500-3000 ملّیمیتر، در پستخمی و وادیها 150-200 ملّیمیتر. زمین قسم خمواری کشور سیادخاک، قسم غربی آن شورخاک، خاک کوهها خاکستررنگ. قریب 1/3 تیرّیتاریة کشور جنگلزار. قسم همواری را دشت و بیشه‌دشت اشغال کر­ده است. رستنیهای دشتی باقی نمانده‌اند. در منطقة بلندکوه مرغزارهای الپی و سوبلپی و تندرة کوهی موجودند.

در کشور خاینده‌ها، گرگ، روباه، خز دشتی، شاهگوزن، گوزن، بز و گوسفند کوهی، از پرّنده‌ها جور، لایخورک و غیره حیات‌اند. در قسم جنوب شرقی کشور ممنوعگاه آلتایی واقع است.

            اهالی. در آلتایی اساساً روسها، اینچنین اکراینها، بیلاروسها و دیگر خلقها، در ولایت اوطانامی کوهستان آلتایی آلتایّها زندگی می‌کنند. زیچی میانة اهالی در 1 کیلومتر2 10، 3 نفر. در قسم خمواری بیشه‌دشت و دشت زیچی اهالی در 1 کیلومتر2 25-30 نفر می‌باشد. تا روالوتسیة کبیر سوسیالیستی اکتبر در تیرّیتارییی  کشور همگی 3 شهر-برنول، بیسک، سلوگاراد بود.  در دورة ساویتی شهرهای زی­رین بنیاد گردیدند: کمین لب آب، روبسوفسک، ناوالتیسک، گارنا-التیسک، الییسک، زمییناگارسک.

            خواجگی. در سالهای حاکمیت ساویتی از دیار قفاماندة اگر­ری روسیه به کشور از جیخت صناعت و خواجگی قشلاق مترقّی سوسیالیستی تبدل یافت. آلتایی یکی از ناحیه‌های مهم گلّکاری ا.ج.ش.س. به شمار می‌رود. در سالهای 1917-67 حجم عمومی محصولات صناعت کشور 600 مراتبه افزود. در کشور صناعت ماشینسازی و کارکرد متال، شیمی و مصالح بناکاری موجود است. صناعت سبک و خوراکواری نیز ترقّی کرده است.

وزن قیاسی صناعت ماشینسازی و کارکرد متال 37%’، صناعت خوراکواری 23%، بافندگی 12%* محصولات عمومی صناعت را تشکیل می‌نماید. اساس انرژیتیکة کشور را انگشت کوزبسّ و قسماً انرژیة الکتر گاس-های است-کمینا­گارسک (ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی  قزاقستان) و ناواسیبیرسک تشکیل می‌کند. کارخانخای ماشینسازی و کارکرد متال اساساً در برنول، روبسوفسک، ناوالتیسک و سلوگاراد جایی گرفته‌اند، که آنها تراکتور، تجخیزات الکتری ب­ران ترکیارخا، ماشینهای خواجگی قشلاق، قسمهای احتیاطی، موتور، دیگهای بوغی، واگن و پیچهای الکتری و غیره استحصال می‌کنند. ثروتهای زیرزمینی: مسالیخ بناکاری (سنگ، سی­مینت، آهک، peگ، قُم) ، طلا، سیماب، متالهای رنگه، نادر و غیره. از کو­ل کولونده نمک آش، نمک گلبیری و ساده استحصال می‌کند.

در کشور کارخانخای شیمیایی بسیارند. چوب از نشیبیهای کوه سلیر تییار کرده شده با دریاها به ستنسیه‌های راه آهن برنول، بیسک، تلمینکه رانده می‌شود. در کیش­ور کارخانه‌های تخته‌بُرری، گوگرد، فنیر و مبل هست. استحصال م­تای پختگین، تریکاتج، جورابهای زنانه و مردانه و غیره ترقّی کر­ده است. در کشور کارخانه‌های چرم و پایفزال، پوستین، کارکرد مو-انه و غیره کار می‌کند.

کیشور از، جهت استیدهسال مسکه در رسفسر-جای 1-عمرا گرفته و سال 1978 23، 5 هزار سینتنیر مسکه استحصال کرده بود. آلتایی ناحیة اساسی خواجگی قشلاق سیبری می‌با­شد. در کشور اساساً گندم، ج و-واریمکّه، سول، ارزن، مرجمک، از زراعت تکنیکی لبلبوی قند، آفتاب‌پرست، زغیر، زغیر درازنخ، بنگدانه کشت می‌کنند. چارواداری در cap تا سر کشور ترقّی کرده است.

در کولونده و کوهستان آلتایی چاروای گوشت و پشمده پرورش کرده می‌شود. پرورش هیوان موییندار و زنبورپروری نیز برای کشور اهمیت کلان دارند. در کوهستان آلتایی شکار رواج یافته است (اساساً سنجاب، روباه، آندتره، سمور شکار کرده می‌­شود). طول راه آهن 1710 کیلومتر. راه آهن اساسی: ناواسیبیرسک-برن­ول، روبسوفسک-سیمیپلتینسک. درازی راه اتومبیلگرد-31، 8 هزار کیلومتر.

ساختمان مدنی و نیگهداری تندرستی. سال تحصیل 1978-79 در 1857 مکتب معلومات عمومی 364، 6 هزار طلبه، در 8 مکتب عالی 38، 3 هزار استودینت و در 47 مکتب میانة مخصوص 50، 9 هزار طلبه می‌خواند. سال 1979 در کشور 1453 کتابخانة عامّوی، 5 موزیی، 6 تئاتر، 1989 کلوب، 2223 دستگاه کینانمایشدیهی، سال 1979 در آلتایی 7639 دُختُر و در بیمارخانه‌های آن 35، 6 هزار کت بود. در مؤسسه‌های تامکتبی 124، 9 هزار کودک تربیه می‌گرفت. گزیته‌های کشوری «التیسکیه پروده» (از سال 1917) ، «مالادیج التیه» (از 1920) نشر می‌شوند. مرکزهای تلویزیون در برنول و بیسک واقع گردیده‌اند.