ناهیة عبدالرحمان جامی

عبدالرحمان جامی، ناحیه در ولایت ختلان. 29 آگوست 1930 تشکیل یافته است. مساحتش 682 کم2. اهالی‌اش 135، 4 هزار نفر (2009) ، اساساً تاجیکان، اینچنین ازبکها، روسها، تاتارها و غیره زیچی اهالی در 1 کم2101 ن­فر. از مرکز ناحیه تا مرکز ولایت ختلان شهر قُرغان‌تپّه 36 کم، تا شهر دوشنبه 86 کم، تا نزدیکترین ایستگاه راه آهن-وخش 12 کم. ناحیه 7 جماعت دهات (ارل، «اتّفاق»، «افتخار»، «دوستی»، به نام م. ا. کلینین، «50-سالگی تاجیکستان»، یکّتوت) و یک جماعت شهرک کویبیشیف (مرکز ناخیه) دارد. نامخای پیشتره‌اش ارل، کویبیشیف، خواجه‌مستان.

با قرار مجلس ملّی مجلس عالی جمهوری تاجیکستان از 12. 02. 2004 عبدالرحمان جامی نام گرفت. حدود ناحیه اساساً در وادی وخش، قسم شمالی آن در وادی یاوان واقع است. آن را کوههای نه چندان بلند (تا 2000 م) احاطه کرده‌اند: از غرب قطارکوه آقتاغ، از شمال کوه رنگان و از شرق کوه قراتاغ. قسم مرکزی ناحیه هموار، از ساحل بهر 400-500 م بلند. ثروتهای زیرزمینی‌اش: نمک آش، گچ و غیره. از حدود ناحیه دریای وخش می‌گذرد.

یقلیم ناحیه کانتینینتی، سوبتراپیکی خشک. تابستانش گرم؛ حرارت میانة ژوئیه 35-40°س، حرارت بلندترینش 43°س. زمستانش نرم؛ حرارت میانة ژانویه 9°س. بارشات سالانه به حساب میانه 271 مّ. دورة نشو (بیش از 5°) 300 روز. خاک حدود ناحیه اساساً خاکستررنگ. در دشتها ینتاق، شوره، جاروبک، یوشان، در کوهها کمال، تاران، ری­واج، سوسن کوهی، کنگ، یوغن، پیاز کوهی، شیباغ، لتّه‌خار و غیره؛ از درختان پسته، دولانه، بادام کوهی و غیره می‌رویند.

ز هیوانات وحشی گرگ، روباه، شغال، جیره، از خزندگان سنگ‌پشت، چند نمود مار، از پرندگان کبک، بیدانه، موسیچه، گنجشک، مینه و غیره. وامیخورند. ناحیه دارای خواجگی قشلاق مترقّیست. ساحة اساسی آن-پخته‌کاری، مخصوصاً نوعهای مهین‌نخ. اینچنین چارواداری، غلّه‌کاری، باغ و تاکداری، لیموپروری، کشت زراعتهای خورا­ک چاروا و کرمک‌پروری رواج یافته است. ناحیه 927 تشکیلات و خواجگیخای دهقانی دارد. سال 2010 به پخته‌کاری 850 خواجگی به چارواداری 25 خواجگی آمیخته، به نهالپروری یک خواجگی و به باغداری 5 خواجگی مشغول بودند.

میدان عمومی زمینهای خواجگی قشلاق 59649 گه (2009) ، از جمله زمینهای کشت 16794 گه، زمینهای آبیارشونده 14580 گه، زمینهای للمی 2214 گه. در حدود ناحیه اسّاتسیتسیة استفاد‌برندگان آب، 9 کارخانة خرد، 3 کارخانة نقلیاتی، کارخانة کامّونلی، شعبة فرهنگ، 2 ادارة علاقه، 10 کارخانة یاری‌رسان، 6 تشکیلات صناعتی، 4 تشکیلات ساختمانی، کارخانة نانپزی، خانة خذمت میشی، خواجگی ماهی‌پروری، ادارة پیلّخوشککنی فعالیت دارند.

سال خوانش 2009-2010 در ناحیه 41 مکتب تحصیلات میانة عمومی، 12 مکتب تخهسیلات عمومی اساسی، 8 مکتب ابتدایی، یک لیتسیی-اینترنت بود، که در آنها 300576  نفر خوانندگان تحصیل می‌کردند. در ناحیه آموزشگاه کسبهای تکنیک، فیلیل آموزشگاه طبّی شهر قُرغان‌تپّه، مکتب صنعت بچگانه موجود است. ناحیه 10 کتابخانه، کاخ فرهنگ، خانة فرهنگی تیپ شهری، 3 خانة فرهنگ دهاتی، 2 دستیهونری: «غنچه»و«شب‌چراغ» دارد.

در بیمارخانة مرکزی، در مانگاه ناحیهوی، 45 بنگاه طبّی، 5 بیمارخانة منطقوی، مرکزی مبارزه ضد بیماریهای سل، شعبة بیماریهای پوست، گوش و گلو و بینی، مرکز بهداشت سلامتی، شعبة بیماریهای سرایتی 82 نفر دُختُران معلومات عالیدار، 441 نفر کارمندان دارای معلومات میانة طبّی کار می‌کنند. از حدود ناحیه راه آهنی ترمذ – قُرغان‌تپّه-یاوان می‌گذرد. گزیتة ناحیهوی-«بهارستان».