نصیرای همدانی خواجه نصیرالدّین ابن خاجه مسعود ابن خواجه حسنبیک بروجردی (سال تولد نامعلوم-وفات 1621) ، شاعر و نثرنویس ایرانی. نصیرای همدانی از خاندان معروف بوده، بابایانش در بروجرد حکمرانی میکردهاند و بعدتر ساکن همدان شدهاند. نصیرای همدانی در همدان به دنیا آمده است. او علمهای زمانش، خصوصاً ریاضیات را به خوبی میدانسته است. زندگیاش خیلی بد میگذشته است. نصیرای همدانی پس از عذاب و مشقّتهای زیاد به هندوستان سفر کرده، به دربار عنبر راه یافته است و پس از چندی به دربار قطبشاه-حاکم دکن رفته است.
دیوان اشعار او از 1001 بیت عبارت بوده، با نام «دیوان نصیرایی» مشهور است. این دیوان را خودش ترتیب داده است. به جز این، نمونة نثر او در مجموعهای با عنوان «منشآت نصیرای همدانی» گردآوری شده است. غزل و پارچههای شعری، که در سرچشمهان ادبی آمدهاند، از طبع بلند شاعری و اشعار دلنشین او شه-هادت میدهند. نصیرای همدانی در آنها از بیوفایی معشوقه و روزگار ناقینجار و ناسازیهای زمانه به شکوه آمده است.