مارچوبه

مارچوبه، سرسبیل (aspara­gus) ، جنس رستنیهای بسیارساله‌ای است از عایلة زنبقیها. پایة سیرشاخ، برگ پولکچشکل، گل میدة زنگولشکل برگش سبزچه یا زردتاب، اساساً جداجینسه، غورک سیپلّه، غجوممیوة مدوّر سرخ دارد. زیاده از 300 نمود مارچوبه در ناحیه‌های گرمسیر اوراپه، آسیا، افری­که، اوستر­لیه می‌روید. مارچوبه مخصوصاً در قسم جنوب و تراپیکة اف­ریکه، کشورهای بهر میانزمین، آسی­یای میانه و هندوستان بسیار است. در ا.ج.ش.س. قسم اروپایی، کوکز، آسیای میانه، سیبری غربی) 30 ن­مود خودرویی مارچوبه می‌سبزد. در تاجیکستان 8 نمود خودرویی (ا. ریگsicus، a. bucharicus، a. neglectus، ا. kamaravianus، a. ferganensis، ا. تاnoclados، a. brachypliyllus، a. gypsaceus (نیگ. رسم) و 1 نمود مزروی مارچوبه (a. officinalis) معلوم است. مخ­سوسن یک نمود مارچوبه (a. persicus) در اکثر ریانهای ریسپوبلیکه وامیخورد.

مارچوبه در طبّ خلقی چون پازهر استفاده می‌شود. مارچوبة دارویی (a. officinalis) را در یک قطار کشورها مثل سبزه‌وات و چون گیاه دارویی پرورش می‌کنند. نورستة مارچوبة مزروع را می‌خورند؛ 2% سفیده، 2، 4% انینخیتاب، ویتامینهای (به حساب مگ°/آ) س (تا 40) ، و| (0، 19) ، و2 (0، 14) ، رّ (1) و کراتین (پراویتمین ا؛ 1، 3) دارد. ریشپایش را جوشانده، زیربانده یا آچارانیده استفاده می‌برند.

مارچوبه را از کوچت و ریشپایه زیاد می‌­کنند. پایة مارچوبه زود رشد نمو­ده، 120-150 سم قد می‌کشد و سیر­شاخ می‌شود. مارچوبة مزروع خیلهای گوناگون دارد. بعضی نمودهای مارچوبه (مس. ، a. sprengeri، a. plumosus) باب آرایشند و در خانه و گلخانه‌ها پرورش می‌یابند.

د .: فلاره تدجیکسکایی سّر، ت، 2، م.-ل. ، 1903؛ انتیوه ا. ا. ، آواشنыی رستینیه زیمناگا شره، مینسک، 1906.

س. یو. یونساو، م