میتلّورگیة رنگه

میتلّورگیة رنگه، یک ساحة مهم صناعت وزنین بوده، پراتسیسّهای حاصل و بایگردانی معدن، استحصال و کارکرد متالخای رنگه و خولة آنها، اینچنین حاصل کردن الماس را در بر می‌گیرد. متالورگیة رنگه در برابر استحصال متالها و خولة آنها محصولات پراکت و مشنوی، خوله‌های سخت، خاکة متالخا، نمکها و پیوستهای گوناگون متالهای رنگه، متالهای نادر و اصیل، خیمیکتها نیز حاصل می‌کند. متالهای رنگه و خولة آنها در صناعت ماشینسازی، تییار نمودن اسبابها، صناعت الکتریکی، رادیوتیخنیکی، الکترونیکه، تکنیکة اتمی، در بیولوگیه و طبّ اهمیت کلان دارند. استفادة وسیع متالهای رنگه مخصوصاً در عصر 20 باعث ترقّی باسرعت متالورگیة رنگه گردید. در معدن متالهای رنگه عادتاً مقدار متال اساسی نهایت کم است. تنها معدن الیومینیی، مگنیی و تیتن 10-30% متال دارد. خصوصیت خاص معدن متالهای رنگه در آن است، که به غیر از متالهای اساسی (مس. ، مس یا سرب) متالهای رنگة دیگ. نیز دارد. معدن را وابسته به خصوصیت و شرایط جایگیری با اصولهای گشاد، زیرزمینی، گیدرولیکی و با یاری ماشینهای خاکّنی حاصل می‌کنید. معدن را بعد کندن با اصولهای فلاتتسیانی، گرویتتسیانی، الکترومگنیتی، الکتروستتیکی، شیمیایی و غ. از متالهای اساسی بایی می‌گردانند. تا روالیتسیتیه اکتبر متالورگیة رنگه در روسیه خیلی سست ترقّی می‌کرد و ذخیره‌های اشیای خام آن تنها در یکچند ریان معلوم بود. مؤسسه‌های استحصال معدنی متالهای رنگه و کارکرد آنها اساساً تابع کاپیتال خارجی بود. قسم زیاد محصولات متالورگیة رنگرا روسیه از خارجه می‌گرفت. سالهای حاکمیت ساویتی در اکثریّت ریانهای ا.ج.ش.س.، از جمله در تاجیکستان، کانهای بسیار متالهای رنگه تدقیق شده، همة ساحه‌های متالورگیة رنگه باسرعت پیش رفت. ا.ج.ش.س. از جهت ه‌اخیرن اشیای خام مس، سرب، رود، الیومینیی، قلعگی، والفرم، مالیبدین، سرمه و سیماب در جهان حالا جای نمایان را اشغال می‌کند. کانه اساسی مس در رسفسر، قزاقستان، ازبکستان و ارمنستان، سرب و روح در قزاقستان، ریسپوبلیکه‌های آسیای میانه، سیبری و شرق دور، اشیای خام الیومینیی (باکسیتها) در رسفسر، رسّ و، رسّ قزاقستان، معدن نیفیلین در کشور کرسنایرسک، نیمجز. کالسک، در رسّ و. ، رسّ قزاقستان، رسّ آذربایاجان، معدنهای نیکل و کوبالت در اورال، قزاقستان، اکراینه، کانهای قلعگی در ریانهای شرقی و شیم. شرقی مملکتمان، مالیبدین در کوکز شمالی، زکوکزیه، سیبری غربی، رسّ قزاقستان. ، سیماب در رسّ و، رسّ قرغیزستان، در شیم. غربی رسفسر، اکراینه و رسّ قزاقستان واقع گشته‌اند. اینچنین کانهای بسیار طلا و متالهای نادر کشف شده‌اند. صناعت متالورگیة رنگه، که در سالهای جنگ یکم جهانی و جنگ گرجدنی خراب شده بود، برقرار گردیده، باسرعت ترقّی کرد. در آخر پنج‌سالة 2-یوم (1937) مس‌گدازی در ا.ج.ش.س. نسبت به سال 1913 3، 5 مراتبه افزود، استسهسال مخصوصاً سرب، روح زیاد شد. ساحه‌های نو الیومینیی، نیکل، قلعگی، استحصال متالهای نادر به وجود آمدند. سارل 1932 اوّلین زواد الیومینی والخاوا، 1937 زواد دنیپروفسک (زپاراجیه) و اوّلین زواد نیکل افلیسک (در اورال) به کار درآمد. هنوز سالهای 5-سالة 1-م زوادهای مس‌گدازی کرسناورلسک، بیلاوا (سیبری غربی) ، زواد روح در کانستنتینوفسک (رسّ و) و غ. ساخته شدند. سالهای منبعدة پنج‌ساله‌های پیش از جنگ مؤسسه‌های زیاد متالورگیة رنگه، از جمله زوادهای مس‌گدازی کرسکپنسک و بلخش، زواد سرب در چمکینته قزاقستان، یک قطار زوادهای مس‌گدازی و زوادهای دیگر (الیومینیی، روح، کامب. «یوجیا-اورال-نیکل») در اورال، سیبری و شمال («سیویرانیکیل») ، کوکز شمالی ،. اکراینه و دیگر ریانهای مملکت ساخته شدند. در سالهای بعد جنگ متالورگیة رنگه باسرعت ترقّی کرد. سال 1950 استحصال مس، الیومینیی، نیکل، روح، سرب و دیگر متالهای رنگه نسبت به سالهای پیش از جنگ خیلی افزود. صناعتن تیتن و نیمناقیل به وجود آمد. متالورگیة مس نیکل و کوبالت، روح و سرب، الیومینیی، قلعگی، والفرم و مالیبدین، طلای و پلتینه، الماس، مگنیی، سیماب و سوامه، متالهای نادر و غ. ترقّی کرد. یک قطار مؤسسه‌های کلان و نو، مس. ، کامب. نیکل و میس ناریلسک، زوادخای قلعگی ناواسیبیرسک، الیومینی باگاسلوفسک، ناواکوزنیتسک (ویل. کیمیراوا) ، کامب. روح و سرب است-کمیناگارسک و غ. ساخته شدند. سال 1960 محصولات عمومی متالورگیة رنگة اتّفاق ساویتی نسبت به 1950 خیلی افزود. در یاقوتستان یکی از کلانترین در جهان مرکز استحصال الماس هست. سالهای 1966-75 حجم استحصال متالهای رنگه دو مراتبه زیاد شد. ستروکتورة محصولات صناعت متالهای نادر خیلی وسیع شده، استحصال متالهای نادر و المنتهای مخصوصاً خالص (کدمیی، اندیی، سیلینیی، تیلّور، ویسموت، رینیی، ژرمنیی، گلیی و غ .) از خود کرده شد. سالهای 70 از 105 المنتهای شیمیایی 74-تاش را در محصولات تییار و نیمفبریکتها استفاده می‌برند. انکشاف استحصال متالهای رنگه انتینسیوانی پراتسیسّهای تیخنالاگی، ازنوسازی و از نو تجهیزانی مؤسسه‌ها و به استفاده دادن قوّه‌های نو را تأمین می‌نماید. کامپلیکسهای کلان صناعتی دارای درجة بلند کانتسینترتسیه و مخصوصگردانی استحصالات (کامب-های روح و سرب است-کمیناگارسک، کامبینتهای کوهی و متالورگی ناریلسک، آلملیک، نیزکزگن، بلخش) به وجود آمدند. حاصلناکی محنت سالهای 1966-75 قریب 2 مراتبه افزود.

میتلّورگیة رنگة تاجیکستان اساساً مؤسسخای مشترک تسیکل ناتمام متالورگی و کانتسینترتهای کارکردبراری را متّحد می‌نماید. یک قطار فابریکه‌های بایگردانی معدن، مؤسسه‌های جستجویو ایکسپلوتتسنانی «تاجیکزالاتا» و ز-د گیدرامیتلّورگی اسفره موجودند. در رسّ تاجیکستان فابریکه‌های کارکردبراری روح و cyرب، میس و مالیبدین، والفرم، سیماب و سرمه و معدن فلیواریتی کار می‌کنند. محصولات استحصال شده را به ز-دهای متالورگی می‌فرستند، به غیر از متالهای اساسی، نیچونین ایلیمییتهای نادر و پراکنده نیز حاصل می‌نمیند. زواد گیدرامیتلّورگی اسفره کانتسینترتهای تسیلیستیی را بی بایگردانی پیشکی حاصل می‌کند. فابریکه‌های استحصال والفرم و سرمه، اپرولینیه‌های معدنی چاروقران (1942) ، چیلو (1945) ، کان میخوره (1943) و کامب. انزاب (1945) اساساً در سالهای جنگ بزرگ وطنی ساخته شده‌اند. نشان‌دهنده‌های تکنولوژی از معدن جدا کردن کامپانینتهای گرانبها برابر مؤسسه‌های پیشقدم اتّفاق ساویتی می‌باشد. در فابریکة چاروقدران فلاتتسیة مس، مالیبدین، والفرم به عمل برآورده می‌شود. در این جا اصول اوّلین بار در ا.ج.ش.س. کارکردشدة عشقارانی محصولات مابینی با کیسلاته و ساده استفاده می‌شود، که در نتیجه برابر کانتسینترتهای اعلی‌صفت مالیبدت، والفرمت کلتسیی، سولفات بریی نیز می‌گیرند. کامب. کنیک انزاب یکی از کلانترین مؤسسه‌های مملکت عاید به کارکرد معدنهای سیماب و سرمه می‌باشد. استحصال روح، سرب، مس، ویسموت در ریسپوبلیکه از حساب وسیع نمودن کار ز-د سرب و روح ادرسمان زیاد کرده می‌شود، که بزة اشیای خام آن کان شرق کانیمنسور می‌باشد. صناعت استحصال طلا به کارخانه‌های «تاجیکزالاتا» وابسته است. در آن به طور اتوماتی از معدنهای کورتسی محصولات طلادار و از آن منبعد طلا می‌گیرند. سال 1972 در ریسپوبلیکه بار اوّل با اصول درگه (ماشین خاکّنی) جدا کردن طلا cap شد. از سال 1969 استحصال سیماب با راه سوزاندن معدنهای سیماب در کوره‌های مدوّر چرخی انکشاف می‌یابد. استفادة صناعتی اشیای خام مگنیی کانهای تاجیکستان با مقصد استحصال متال مگنیی در زواد الکتروخیمیوی یاوان عملی می‌گردید. در تاجیکستان زواد الیومینییی تاجیکستان (ش. تورسون‌زاده) پرّه به کار درآمد. زواد تکنولوژی استحصال الیومینیی را در اساس کامیابیهای نوین علم و تکنیکه به راه مانده است.

د .: بیلییف ا. ا. ، متالورگیه لیگکیخ متالاو. م. ، 1070؛ سویتسکیی ب. م. ، کلیچنا و. ، متالы کاسمیچیسکایی ایرы، م. ، 1972؛ 3یلیکمن ا. ن. ، می‌یرسان ت. ا. ، متالورگیه ریدکیخ متالاو، م. ، 1973.