موجها

موجها، وابسته به وقت تغییر یافتن ترتیب فزاوی مکسیمم و مینیممهای بزرگیهای فیزیکی، مس. ، فشار، زیچی مادّه، شدّتناکی میدانهای الکتری و مگنیتی؛ لپّشهای پهن‌شونده. در فیزیکة معاصر نمودهای زیرین موجها را تدقیق می‌کنند: موجهای سطحی چندیر (حالت خصوصی آنها موجهای سدایی) ، موجهای الکترومگنیتی (از جمله، شعاع‌افکنی حرارتی، روشنایی، گمه‌شعاعی، شعاعهای رینتگینی، رادیوموجها، موجهای دی-برایل) و غ. وابسته به شکل سطح فزه‌های برابر (فرانت موجها) موجهای سطحی، کوروی، تسیلیندری (موجهایی، که سطحی فزه‌های برابر آنها موافقن سفیره‌ها و تسیلیندرها می‌باشند) و غ. موجودند. موافق آریینتتسیة همواری لپّش نسبت به سمت پهن‌شوی موجهای کندلنگ و موجهای برقد وجود دارند. اگر لپّش قد-قد سمت پهن‌شوی به وجود آید، موجهای حاصلشده برقد و اگر لپّش به سمت پهن‌شوی پیرپیندیکولیر باشد، موجهای حاصلشده کندلنگ نامیده می‌شوند. مس. ، موجهای سطح آب، موجهای الکترومگنیتی در محیط ازاتراپی موجهای کندلنگ بوده، موجهای سدایی برقد می‌باشند. موجهای کندلنگ پالّریزتسیلشده و پالیریزتسیینشده موجودند (نیگ. پالیریزتسیة روشنایی). لپّشهای گرمانیکی، که پهن می‌شوند، موجهای سینوساندوی یا ماناخرامتی (نیگ. روشنایی ماناخرامتی) نام دارند. کارکتریستیکه‌های اساسی موجهای ماناخرامتی درازی موج x و دور لپّش ت می‌باشند، که به همدیگر با تناسب ت=-علاقه‌مندند (این جا س-سرعت پهن‌شوی موجها). دو موج همان وقت کاگیرینتی نامیده می‌شوند، که اگر فرق فزة آنها وابسته به وقت بیتغییر ماند. تأثیر متقابلة دو یا زیاده موجهایی، که در همان یک پونکت فضا وامیخورند، به پرینتسیپ سوپیرپازیتسیه تابع می‌باشد؛ اگر موجها کاگیرینتی باشند، حادثة انتیرفیرینتسیه به وجود می‌آید. مس. ، تشکّل موجهای ستان هنگم تأثیر متقابلة موجهای هموار راست و (انعکاسشده با حادثة انتیرفیرینتسییخ موج شرح داده می‌شود. اگر در راه پهن‌شوی موجها مانعهی قسم فرانت را نگاه دارد، به وجود آمدن دیفرکتسیة موجها مومچین است. مورد به حدود دو محیط افتیدن موج قسمهای از حدود عکس گشته، یک قسمش به دیگر محیط می‌گذرد. این حادثه‌ها موافقن انعکاس و شکست موجها نامیده می‌شوند (مس. ، نیگ. شکست روشنایی). کنج شکست به نشان‌دهندة شکست وابسته است. اگر محیط دوّم انیزاتراپی باشد، شکست دو کرتة شعاع به عمل می‌آید. خصوصیت محیطی، که مجموع موجهای گوناگونبسامد در آن پهن می‌شوند، حادثة نسبت به یکدیگر «قفامانی» موجها-دیسپیرسیة موجها را باعث می‌گردد. این حادثه، از جمله در آن ظاهر می‌گردد، که بزرگی سرعتهای فزوی و گروهی موجها از یکدیگر فرق می‌کنند. پهن‌شوی موجها با انتقال انرژیه علاقه‌مند است، بنا بر این برای به وجود آوردن موجها یگان کار اجرا کردن لازم می‌آید. برای هنگام انتقال موجها کم کردن صرف انرژیه موجبرها را کار می‌فرمایند. اگر جسمی در محیط با سرعت بیشتر از سرعت فزوی موجها در این محیط حرکت کند، موجهای مخصوص پیدا می‌شوند. مس. ، هنگام با سرعت بیشتر از سرعت فزوی روشنایی حرکت کردن الکترون شعاع‌افکنی وویلان و چیرینکاو و هنگام با سرعت فوق‌الصدا حرکت کردن سمالیات موج ضربتی به عمل می‌آیند. اگر منبة موجها و مشاهد نزدیک شوند (دور روند) ایفّیکتы داپلیر رویی می‌دهد، که با آن مس. ، لگنش سرخ سپیکترهای گلکتیکه‌ها شرح داده می‌شود. پراتسیسّخای موجها در طبیعت و تکنیکه وسیع پهن شده‌اند. تدقیق آنها برای انکشاف منبعدة علمهای فوزیکه و تکنیکه مهم است.

د .: گاریلیک گ. س. ، کالیبنیه ا والنы، 2 ازد. . م. ، 1059؛ کرسیلنیکاو و. ا. ، زووکاوыی ا اولترهزووکاوыی والنы و وازدوخی، وادی ا تویردыخ تیلخ، ه ازد. ، م. . 1060.