مدنیّت مرکنس و

مدنیّت مرکنس و، مدنیّت آرشیالوگی عصر سنگ، منسوب به دورة می‌زالیت-نیالیت (هزاره‌های 8-5 تا م .). و. ا. رناو و و. ا. جوکاو سالهای 1956-77 تدقیق نموده‌اند. در پامیر شرقی و وادی آلایی پهن گردیده است. قرارگاههای مدنیّت مرکنس و در پامیر شرقی در بلندی از 4200 تا 3500 م از ساحل بهر واقع‌اند و در جهان از قرارگاههای بلندترین عصر سنگ به حساب می‌روند. در این جا زیاده از 50 قرارگاه مدنیّت مرکنس و و بازیافتهای آلات سنگی کشف کرده شد. از آنها قرارگاه بسیارقبطة آشخانه، غار «استیق» در دریای سولیستیق عبارت از چار قَبَت آرشیالوگی و قرارگاههای قراتومشوک، یشیلکول، چاش تپّه، قراکول و غ. جالب دقّتند. خصوصیت اساسی مدنیّت میکاپ عبارت از آن، که اشیایو آلات سنگی با دو اصول تییار کرده شده‌اند. قسم اساسی آلات قرارگاههای مدنیّت مرکنس و از پرخسنگها و سنگهای تختچمانند دغل درازیشان 10 سم عبارت است. از قَبَت آرشیالوگی قرارگاهها سنگهای تختچمانند باریک کاردشکل دچار می‌شوند. بیلچکاردهای سنگی بیشتر آلات خاص قرارگاههای مدنیّت مرکنس و می‌باشند. تراشکاردهای کلان، نوگ‌تیزها، درفشها، پیکانهای سفته نیز یافت شده‌اند. مرکنسویها شکارچی بوده، به پامیر شرقی تنها در فصل تابستان می‌آمدند. در این باره نبودن اقامتگاهها و یافت شدن تنها باقیماندة استخوان هیوانهای وحشی شهادت می‌دهند.

و. ا. رناو.