چنگالک

چنگالک، چلّگیاه، چ الّدار و (thalictrum isopyroides) ، یک نوع گیاه خودرویست از عایلة چنارکیها. پایهش کمشاخه (25-50 سم قد می‌کشد). برگش پرمانند، بیشتر در بن پایه می‌سبزد. گل و تخمش میده ماههای مارت-ژوئیه گل کرده تخم می‌بندد). عادتاً در منطقة علفزار، جنگلزار گرمسیر (بیشتر در پسته‌زار) ، ارچه‌زار، دشتهای بلندکوه، نشیبیهای ریگی و سنگلاخ و غ. (ق-کوههای قُرمه، ترکستان، زرافشان، حصار و درواز، ق. مغول، واحة د. سر، موضعهای تاجیکستان جنوبی و شرقی، اینچنین پامیر غربی؛ اساساً 1000-2000، بعضاً تا 3000 م از س. ب .) می‌روید.

چنگالک گیاه دارویست. طبیبان خلقی «چایی» برگ و پایه و بیخ چنگالک را برای طبابت ورجه، رگکشی، اینچنین چون داروی پیشابران توصیه می‌دهند. معلوم کرده‌اند، که بعضی خصوصیتهای دوایی چنگالک به الکلاید ترکیبش، علی‌الخصوص کریپتاپی علاقه‌مند است. از چنگالکی، که در موضع کبودی (درة ورزاب) می‌سبزد، الکلاید نو-کبودین دریافت نموده‌اند. الکلاید بیخ چنگالک 1-1، 2% (60-70%-اش کبودین) است. آموزش فرمکالاگی کبودین نشان داد، که سولفات آن را برای طبابت غلیان خون (گیپیرتانیه) استفاده بردن ممکن است. بعضی نمکهای دیگر کبودین هم (مس. ، یادمیتیلت کبودین) خصوصیت دوایی دارند.                               م. حاجیمتاو.