بانکی
اسیایی روشد (انگلیسی asian development bank) ، بانک بینیدولتی منطقوی کریدیتهای درازموهلت برای کشورهای آسیا و حوزة اقیانوس آرام. سال 1966 تشکیل شده، تا امروز 64 دولت اعضای آن می-باشند. سهامان اساسی بانک آسیایی رشد: ژاپن، ایالات متحدة امریکا، ختایی، هندوستان، استرالیا، اندانیزیه و کنده. بانک آسیایی رشد برای هوسمندی بالاروی اقتصاد در آسیا و شرق دور، ارسال وامها (قرضها)-ا مستقیم به این منطقهها و رساندن کاربردهای تکنیکی مساعدت میکند. قرارگاه بانک آسیایی رشد در شهر منیله (فیلیپّین) بوده، پریزیدینت آن از سال 2005 خروخیکا کورادة ژاپنی میباشد. برای دریافت مبلغخای کریدیتی از بانک رشد آسیایی هم حکومتهای دولتهای اعضا و هم شخصان حقوقی میتوانند مراجعت نمایند. مبلغ میانة یک کریدیت-15 ملن دلار امریکایی است، مبلغ نسبتاً کلان-تا 50 ملن دلار. ساحههای افضلیّتناک مبلغگذاری بانک آسیایی رشد: نقلیات، علاقه، صناعت، انرژیتیکه، کشاورزی و مالیه. حجم سالانة قرضهای پیشنهادشونده 6 ملرد دلار امریکایی و حجم یاریهای تکنیکیاش 180 ملن دلار امریکایی را تشکیل میدهد. پیشنهاد قرضها طریق فاندهای عادی و مخصوص صورت میگیرد. اوّلی برای با شرطهای تجارتی، یعنی، موافق معیار فایض بازاری و به مهلت نسبتاً کمتر (15-25 سال) ، دوّمی برای قرضهای درازموهلت برای (25-40) با فایض امتیازی (1-3%) پرداخت میگردد. دورة امتیازی برای قرضهای عادی 3-5 سال و از خزینة مخصوص 10 سال است. سال 2006 بانک رشد آسیایی برای جاری نمودن «واحد پولی آسیایی» (وپا) قرار قبول کرد، که آن در 13 کشور اعضای آن استفاده گشته، شاید با گذشت زمان به اورای آسیایی تبدل شود. مبلغهای بانک آسیایی رشد-از حساب حق عضویت دولتهای اعضا (7 درصد مبلغ آیینناموی بانک؛ تقریباً 55 ملرد دلار) ، نسیه گرفتن از بازار بینلمیللی سهمیهها و درآمد از قرضدهی تشکّل مییابد. لایحههای اساسیترین (نظررس)-ا بانک آسیایی رشد: کشیدن لولة نفت فرافغانی، لایحة یاری فوری ضمن زمینلرزه و توفانها در اندانیزیه، برنامة منطقوی استفادة د. میکانگ.
در سالهای گذشته بانک رشد آسیایی به تاجیکستان در حجم تقریباً 1 ملرد دلار امریکایی قرضهای امتیازناک، گرنتها و یاری تکنیکی پیشنهاد نموده است. این حال با مبلغ عمومی 530 ملن دلار امریکایی یک سلسله لایحه در بخشهای انرژیتیکه، نقلیات و مالیة دولتی مورید تطبیق قرار دارد. طبق برنامة شریکی بانک آسیایی رشد و تاجیکستان برای سالهای 2012-2014 بهر بیهسازی شبکة راههای نقلیاتی، امنیت انرژی، رشد بخش خصوصی و ادارهکنی منطقوی 200 ملن داللر امریکایی (اساساً در شکل گرنت) جدا میگردد. با مبلغگذاری گرنتی بانک آسیایی رشد راه ماشینگرد دوشنبی-تورسونزاده تا سرحدد ازبکستان مورد نوسازی قرار داشته، برای بازسازی راه ماشینگرد عینی-پنجکینت تا سرحدد ازبکستان نیز قرار قبول شده است. مجموع لایحههای فعال به مبلغ عمومی 529 ملن دلار امریکایی در بخشخای انرژیتیکه، نقلیات و مالیة دولتی در حال تطبیق قرار دارند.
در آسیای مرکزی بخش همکاری اقتصادی منطقوی آسیای مرکزی فعالیت داشته، جخخ (ولایت مختار سینزین و ایغور) ، قزاقستان، قرغیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، آذربایجان، مغولستان و افغانستان اعضان آن میباشند.
دبیات .: رهیمزاده ش. معاملات پولی و قرض. دوشنبه، 2008؛ یگاراف ا. و. میجدونرادنیه فننساویه انفرستروکتوره. مسکو، 2009.
ش. رحیمزاده. ا. رحمتاللهه.