باج سودی

باجی سودی، نوع باج، عبارت از باج دولتی و خراجات وابسته به بررسی پرونده، که هنگام مراجعت برای بررسی پرونده‌ها در سودهای تاجیکستان از طرف شخصان واقعی و حقوقی پرداخته می‌شود. ‌اندازه و ترتیب پرداخت باج سودی در اساس قانون جمهوری تاجیکستان «در بارة باج دولتی» مقرّر کرده می‌شود. باج سودی از عریضه‌های دعوایی، عریضه‌ها (شکایتها، شکایتهای کسّتسیانی و نظارتی) ، که به سودهای تاجیکستان پیشنهاد می‌شوند، ستانیده می‌شود (ماد­دة 3). اندازة باج سودی برای بررسی پرونده‌ها در سود­های تاجیکستان: 1. در سود کانستیتوتسیانی تاجیکیس­تان: از درخواست شخصان واقعی – به اندازة یکّرتة نشان‌دهنده برای حسابها؛ از پیشنهاد مقامات دولتی، شخصان منصبدار و شخصان حقوقی – به ان­دازة ده‌کرتة نشان‌دهنده برای حسابها. 2. در سودهای یوریسدیکسیة عمومی: ا) از عریضه‌های دعوایی دارای خصوصیت مالومیلکی – از روی نرخ دعوا: تا 50 نشان‌دهنده برای حسابها – 3% از نرخ دعوا؛ از 50 تا 100 نشان‌دهنده برای حسابها – 2% از نرخ دع­وا؛ از 100 تا 500 نشان‌دهنده برای حسابها – 0، 7% از نرخ دعوا؛ زیاده از 500 نشان‌دهنده برای حسابها – 0، 5 % از نرخ دعوا؛ ب) از عریضه‌های دعوایی دارای خصوصیت غیریمالومولکی، که پریدمیت آنها نرخ‌گذاری کرده نمی‌شوند: برای شخصان واقعی – 5% از نشان­‌دهنده برای حسابها؛ برای شخصان حقوقی به ان­دازة دوکرتة نشان‌دهنده برای حسابها؛ و) از اری­زه‌های دعوایی در بارة آزاد نمودن اموال از حبس باج سودی از روی نرخ دعوا مطابق بند 1 همین قسم مویین کرده می‌شود؛ گ) از عریضه‌های دعوایی عاید به بخسهای پیشزشرتناموی – به اندازة یکّرتة نشان‌دهنده برای حسابها. 3. در سودهای اقتصادی جمهوری تاجیکستان: ا) از عریضه‌های دعوایی دارای خصوصیت مالومیلکی – 2 % از نرخ دعوا؛ ب) از عریضه‌های دعوایی عاید به بخسهایی، که هنگام بستن، تغییر دادن یا بیکار کردن شرطنامه‌ها به عمل می‌آیند و عاید به بخسها در بارة بی‌اعتبار دانستن اهدها – به اندازة دوکرتة نشان‌دهنده برای حسابخا؛ و) از عریضه‌های دعوایی در بارة (پرّه یا قسماً) بی‌اعتبار دانستن سندهای غیریمیعیاری مقامات دولتی: برای شخصان واقعی به اندازة دوکرتة نشان‌دهنده برای حسابها؛ برای شخصان حقوقی به اندازة ده‌کرتة نشان‌دهنده برای حسابها؛ گ) از عریضه‌های دعوایی دیگر، که خصوصیی­ت مالومولکی ندارند، از جمله، از عریضه‌ها در بارة اعتراف حقوق، مجبور نمودن جهت اجرای عهده‌داریها در شکل اصل – به اندازة یکّرتة نشان‌دهنده برای حسابخا؛ غ) از عریضه‌ها در بارة اعتراف مفلس گردیدن شخصان حقوقی و صاحبکاران انفرادی: برای شخصان حقوقی – به اندازة ده‌کرتة نشان‌دهنده برای حسابها؛ برای صاحبکاران انفرادی – به اندازة یکّرتة نشان‌دهنده برای حسابها؛ د) از عریضه‌ها در بارة مقرّر نمودن دلیلهایی، که اهمّیّت حقوقی دارند – به اندازة سه‌کرتة نی­شان‌دهنده برای حسابخا؛ ا) از عریضه‌ها در بارة به پرونده وارد گردیدن شخصان سوّم، که نسبت به چیز مورد بحث طلبات مستقل خود را پیشنهاد می‌نماید، که مطابق اندازة باج سودی، که برای عریضة دع­وایی دارایی خصوصیت غیریمالومیلکی پیش‌بینی شده است، نسبت بحثهای دارای خصوصیت مالومیلکی – طبق تر­تیب مقرّرنمودة بند یکم همین قسم، که اندا­زة مبلغ بحثشونده برای شخصان سوّم حساب کر­ده می‌شود؛ یا) از شکایتهای کسّتسیانی و نظارتی نیس­بت هلنامه و قرارهای سود اقتصادی و همچنین نسبت تعیینات در بارة قطع نمودن استحصال پر­ونده، بی بررسی ماندن دعوا، در بارة تعیین جریمه‌های سودی، ردّ دادن ورقة اجرا – 50 % از اندازة باج سودی، که هنگام دادن عریضة دعوایی ستانیده می‌شود. برای عریضة دعوای، که همزمان دارای خصوصیت مالومیلکی و غیریمالومیلکی می‌باشد، در یک وقت ب­رای خردوی طلبها در علی‌حدگی باج سودی ستانیده می‌شود.

نرخ دعوا چنین مویین کرده می‌شود: با دعوا عاید به ستانیدن مبلغ پولی – با در نظر داشتن مبلغهای ستانیدشونده؛ با دعوا عاید به طلب کرده گرفتن مال و ملک – با در نظر داشتن ارزش ما­ل و ملک؛ با دعوا عاید به ستانیدن الیمینت – با در نظر داشتن مجموع مبلغها در یک سال؛ با دعوا عاید به پرداختهای فوری و دادن مبلغ – با درنظرداشت مجموع تمام پرداختها یا دادن مبلغ، امّا به مهلت نه بیشتر از سه سال؛ با دعوا عاید به پر­داختها و دادن مبلغ بیموهلت یا یک‌عمری – با درنظرداشت مجموع پرداختها یا دادن مبلغ در سه سال؛ با دعوا عاید به کم یا زیاد کردن پرداختها یا دادن مبلغ – با در نظر داشتن مبلغی، که پرداخت یا دادن مبلغ کم یا زیاد کرده می‌شود، امّا نه بیشتر از یک سال؛ با دعوا عاید به قطع کردن پرداخت یا دادن مبلغ – با در نظر داشتن مجموع مبلغهای باقیماندة پرداختها و دادن مبلغ، امّا نه بیشتر ب­رای یک سال؛ با دعوا عاید به پیش از مهلت بیکار کردن شرطنامة کرایه مال و ملک – با در نظر داشتن مجموع پرداختها برای استفادة مال و ملک در جریان مهلت باقیماندة عمل شرطنامه، امّا نه بیشتر از سه سال؛ دعوا عاید به حقوق به مالکیّت غیریمنقول، که با حقوق مالکیت به شهروندان تعلق دارد – با در نظر داشتن ارزش چیز، امّا نه کمتر از ارزش انوینتریزتسیانی و هنگام موجود نبودن آن – نه کمتر از نرخ شرطنامة سغرته و ب­رای اشیای مربوط تشکیلات – نه کمتر از ارزش توازونی چیز؛ با دعوای دارای یکچند طلبات مستقل – با در نظر داشتن هر یک طلبات در علی‌حدگی. نرخ دعوا را دعواگر مویین می‌کند. در صورت برعلا مطابقت نداشتن نرخ ذکرشده به ارزی­ش واقعی مال و ملک طلبشونده نرخ دعوا را سود هنگام قبول عریضة دعوایی مویین می‌نماید و در این خصوص تعیینات قبول می‌کند کادکس مرافعهوی گرجدنی جمهوری تاجیکستان (کمگ جت، مادّة 92).

هنگام بررسی پرونده‌ها در سودهای یوریسدیکسی­یه عمومی اینها از پرداخت باج سودی آزاد کرده می‌شوند: شهروندان – از روی دعواهای ستانیدن معاش (تأمینات پولی) و دیگر طلباتی، که از مناسبتهای حقوق محنتی برمیایند؛ دعواگران – از روی بحثهای مؤلفی، مؤلفان – طبق دعوایی، که از حقوق هم‌مؤلفی، حقوق اختراع، نمونة مفید، نمونه‌های صناعتی، اینچنین از دیگر حقوقها، که از مالکیّت ذهنی برمیایند؛ دعواگران – از روی دعوا در بارة سی­تانیدن الیمینت؛ دعواگران – از روی دعواهای جبرانی ضرری، که در نتیجة معیوب شدن یا دیگر زیان به سلامتی، اینچنین فوت سرابان رسانیده شده است؛ مقامات سغرتة اجتماعی و مقامات طعمیی اجتماعی – از روی دعواهای متقابل (ریگریسّی) از ضرررسان ستانیدن مبلغ کمک‌پولیها و نفقه، که به جبردیده پرداخته شده است و مقامات تأمینات اجتماعی اینچنین از روی دعوا در بارة ستانیدن کمک‌پولی و نفقة نادرست پرداختشده؛ دعواگران – از روی دعواهای تلافی نمودن زیان مادّی در نتیجة جنایت رسانیدشده؛ شخصان واقعی و حقوقی – برای به آنها دادن حجّتهای وابسته به پرونده‌های جنایتی و پرونده‌ها عاید به ستانیدن الیمینت؛ طرفها از شکایت کسّتسیانی عاید به پروندة بیکار کردن نکاح؛ پراکورار، مقامات حاکمیت دو­لتی و دیگر مقامات، که در حالت پیش‌بینینمودة قانون برای حفظ منفعت دولت و جمعیت موراجی­ت می‌کند؛ مقامات کارهای داخلی همچون دعواگر از روی پرونده‌های ستانیدن خراجات دایر به جستجوی شخصانی، که از پرداخت الیمینت و دیگر پرداختها سرکشی می‌کنند، اینچنین عاید به پرونده‌های جبرانی خراجات علاوگی به پیشگیری فرار گمانبرشدگان و ایبدارشوندگان، که در محبس نگاه داشته می‌شوند، اینچنین کافت و کاو آنها هنگام طبابت قصداً رسانیدن زیان به سلامتی خود؛ مؤسسه‌ها و مقامات اجرای جزای جنایتی – طبق دعواهای تلافی خراجات علاوگی وابسته به پیشگیری فرار محکومشدگان گمانبرگردیده، ایبدارشونده، محکومشدگان به محدودیت از آزادی، حبس یا محروم از آزادی و کافت و کاو آنها، اینچنین طبابت آنها هنگام به سلامتی خود قصداً ضرر رسانیدن؛ مقامات ان­داز، گمرک و مالیه، اگینتی دولتی بیمة (سغرته)-ا اجتماعی و نفقه و مقامات نظارت اسعار و صادرات همچون دعواگران و جوابگران از روی دع­واهای ستانیدن ‌اندازها، رویانیدن کریدیتهای دول­تی و دیگر پرداختهای حتمی به بوجیت و برگردانیدن آنها از بوجیت؛ مقامات حاکمیت دولتی و دیگر مقاماتی، که در حالت پیش‌بیننمودة قانون برای حفظ منفعتهای دولتی و جمعیّتی مراجعت می‌کو­نند، اینچنین شخصان حقوقی و شهروندان، که در حالت پیش‌بینینمودن قانون برای حمایه حقوقی حفظکنندة قانون و منفعتهای شخصان دیگر مو­راجیت می‌کنند – در صورت قانع گردانیدن دعوای آنها؛ شخصان واقعی و حقوقی – هنگام به سود دادن عریضه در مورد بتعخیر‌اندازی یا دراز نمودن مهلت اجرای قرارها عاید به تغییریابی طرز و ترتیب اجرای قرارها، برقرارسازی مهلتهای گذشته، از نو بررسی نمودن قرارها، تعیینات و قرار سود عاید به حالتهای نو آشکارشده، در خصوص از نو بر­رسی نمودن قرار غایبانة سودی، که آن را برآورده‌اسگ؛ شخصان واقعی و حقوقی – هنگام شکایتها از روی عملهای اجراکنندة سودی، اینچنین شکایتها نسبت به قرارها عاید به پرونده‌های حقوقویرانکنی مأموری از جانب مقامات وکالت‌دار برآوردشده؛ شخصان واقعی و حقوقی-هنگام دادن شکایت­های خصوصی نسبت به تعیینات سود، از جمله عاید به تأمین دعوا یا عوض نمودن یک نوع تأمینات به طعمی­نات دیگر، عاید به قطع یا بازداشتن پرونده‌ها، عاید به ردّ زیاد یا کم نمودن حجم جریمه‌ای، که سود تعیین نموده است؛ شهروندان – از روی شکایتهای کسّتسیانی عاید به پرونده‌های جنایتی، که درستی ستانیدن ضرر مادّی در نتیجة جنایت رسانیدشده موری­د بحث قرار گرفته است؛ شهروندان – هنگام تصدیق درستی نسخه‌های حجّتهایی، که برای گرفتن یارم‌پولیها و نفقه‌های دولتی ضرورند، اینچنین از روی پرونده‌های وصایت و پسرخواند (دخترخواند) کر­دن؛ معیوبان، شرکتداران جنگ بزرگ وطنی و شخصان به آنها برابرکردشده – از روی دعواهای برقرارکنی حقوقهایشان.

هنگام بررسی پرونده‌ها در سودهای اقتصادی از پرداخت باج سودی اینها آزاد کرده می‌شوند: پراکورار، مقامات حاکمیت دولتی و دیگر مقاماتی، که در حالت پیش‌بینینمودة قانون برای حفظ منفعت دولتی و جمعیّتی مراجعت می‌کنند؛ مقامات ما­لیه، مقامات ‌انداز، گمرک، اگینتی دولتی سو­غورتة اجتماعی، نفقه و مقامات نظارت اسعار و صادرات، که به صفت دعواگر و جوابگر شرکت می‌کنند – از روی دعواهای ستاندن ‌اندازها، رویانیدن کریدیتهای دولتی و دیگر پرداختهای حتمی به بوجیت دخلدار و برگردانیدن آنها از بوجیت دخلدار، به استثنای حالتهایی، که مقامات مذکور طرفی می‌باشند، که پیشتر به فایدة آنها قرار برآورده نشده است (قانون جمهوری تاجیکستان «در بارة باج دولتی»، مادّة 5).

به خراجات عاید به بررسی پرونده اینها داخل می‌ش­وند: مبلغی، که باید به شاهدان، کارشناسان سودی، متخصصان و ترجمانها پرداخته شود؛ خراجاتی، که شهروندان خارجی و شخصان بی‌شهروند برای خدمترسانی ترجمان پرداخته‌اند، اگر در سندهای حقوقی بینلمیللی اعترافنمودة تاجیکستان ترتیب دیگری پیش‌بینی نشده باشد؛ خراجات سفر و استقامت طرفها و شخصان سوّم، که وابسته به حاضر شو­دن به سود صرف نموده‌اند؛ خراجات پرداخت خدمترسانی نمایندگان؛ خراجات برای ازنزر‌گذرانی در محل؛ جبرانپولی برای صرف واقعی وقت؛ خراجات پاچ­ته وابسته به بررسی پرونده، که طرفها پرداخته‌اند؛ خراجات نیگخداری دلیل شیعی؛ دیگر خراجاتی، که سود اعتراف نموده است (کادکس مرافعهوی گرجدنی جمهوری تاجیکستان، مادّة 95).

دبیات: قانون جمهوری تاجیکستان «در بارة باج دولتی». دوشنبه، 2004؛ کادکس مرافعهوی گرجدنی جمهوری تاجیکستان. دوشنبه، 2008.

د. عبدالله‌اف.