بد‌الله مروارید

عبدالله مروارید ‌خواجه ‌شهاب‌الدّین (سال تولدش نامعلوم-وفاتش 1516، هرات) ، شاعر، دانشمند، منشی، موسیقیدان و آهنگساز فارس-تاجیک. با تخلّصش «بیانی» شعر می‌نوشت. از شاگردان عبدالرحمان جامی بود. در عایلة وزیر به دنیا آمده، پس از کسب کمال پیشة اولاد خود را ادامه‌ داد. در دربار هوسین بایقرا مُهردار، وزیر، پروانه‌چی (مسئول پذیرایی) بود.

بد‌الله مروارید صاحب دیوان اشعار (شامل قصیده‌ها، غزلها، رباعیها، قطعه‌ها) می‌باشد. به غیر از دیوان اشعار مجموعة رباعیات خود را با نام «موعنیس-ال-اخباب» مرتّب نمو­ده است. وه‌ای اینچنین مثنوی دارد با نام «خسرو و شیرین».

ریساله‌ای عاید به موسیقی و ادوار نگاشته است. عبدالله مروارید در موضوع و شکل اشعار پیروی گذشتگان بوده است، ولی از جهت سبک، دید شاعری، طرز نگار و دریافت معنیهای تازه از نادران زمان می‌باشد. در بین اهل ادب مجموعة «تمثیلات» عبدالله مروارید خیلی مشهور بوده است.

کیتاب دیگر عبدالله مروارید «ترسل» نام دارد، که در آن فرمانهای حاکمان، فتح‌نامه‌ها نامه‌های رسمی دولتی، دیپلماتی تعزیه‌نامه‌ها، رقعه‌های (نامه‌های) اشخاص معروف زمان (جامی، ‌خواجه ‌احرار، هوسین بایقرا، علیشیر نوایی و دیگران) و نوشته‌های خود او فراهم آمده‌اند. نسخه‌های خطّی این اثر در کتابخانه‌های کشورهای شرق و غرب خیلی زیادند.

ین اثر ب­رای آموختن حیات سیاسی و اقتصادی، وضعیت بینلخلقی و حیات فرهنگی خراسان و ماوراءالنهر، ایران، آذربایجان، هندوستان ودیگر کشورها در عصر 15 ارزش بلند دارد. یک نسخة دیوان عبدالله مروارید در انستیتوت دستنویسهای آ.ع. جمهوری ازبکستان محفوظ است.