بدولجبّار عورگوتی سمرقندی

ابدولجبّار عورگوتی سمرقندی (1831/1832، عورگوت-1912، همان جا) ، خطّاط و شاعر تاجیک. یکی از چهار نفر اختراعکاران نوعهای خط نستعلیق. اسلوب خطّاطی سه نفر اوّل (مولوی ساقی محمّد، صدّیقخان درختی، صدّیقخان اشتیخانی) را منبعد چندین خوشنویسان پیروی و از خود کرده‌اند، ولی طرز و اسلوب ابدولجبّار را هرچند کوشیده باشند هم، کسی پیروی کرده نتوانسته است.

سدر ضیا در «رسالة خطّاطان» چنین آورده: «برای یاد گرفتن روش کتابت خط ابدولجبّار عورگوتی بسیار کوشش کردم، ولی میسّر نشد. حال آن که روش خط کاتبان دیگر را با اندکی کوشش خود خودشان برین می‌نوشتم. از شریکانم عبدالرّحیم نام یک شخص را به خذمت ابدولجبّار به عورگوت فرستادم.

با چندین دشواریها به نزد خطّاط رسیده رفت. در آن جا سه ماه شاگرد ایستاده و همه مشق کرده، از او تعلیم خط گرفت. بعد سه قلم با قلمتراش خود تراشیدة ابدولجبّار را گرفته به بخارا برگشت. من همین قلم را گرفته مشق کردم و خود خط ابدولجبّار برین می‌نوشتگی شدم». ابدولجبّار متن را زیبا و خوانا و بی‌خطا می‌نوشت.

تا حال کسی از متن کتابتکردة او غلطی نیافته است. از این خوشنویس نامی بیش از 250 عدد اثر کتابتشده باقی مانده است. ابدولجبّار شعر هم ایجاد کرده است، که پارچة زیل تضمین به میارة کمال اصفهانی «دل برکنم من از ت و و بردارم از تو مهر» می‌باشد:

چون گردباد آه ز خاکم کشد الم.

بر فرق روزگار نشاند غبار غم.

چون دل به جای خویش بود، کز نهیب درد،

ز-این آشیانه تارم آرام کرده رم…

گیرد به هر دو دست سر خود اجل ز بیم،

جایی که غمزة تو کشد خنجر ستم…