ید را

ید را، هسته، در بیولوگیه قسم حیاتاً مهمّ هونیری نباتات و هیوانات را گویند. وابسته به موجود بودن یا نه بودن یه. در هوجیره همة ارگانیزمها به زوکریاتها و پراکریاتها تقسیم می‌شوند. اهمیت یه. مثل تسیتاپلزمه برای هوجیره کلان است. در یه. مالیکولهایی حاصل می‌شوند، که اخبار ژنتیکی را در تسیتاپلزمه به مرکز سنتز سفیده می‌آرند. یه.-را بار نخست س. 1825 عالم چک یه. پُرکینی در تخمهوجیرة مرغ مشاهده کرده است. یه.-ا هوجیرة رستنی را عالم انگلیس ر. براون (1831-33) و یه.-ا هوجیرة هیوان را عالم نیمیس ت. شونّ (1838-30) توصیف نمودند.

هوجیره عادتاً یک یه. دارد، که کوره‌مانند، مدوّر یا برجسته است. شکل یه. بعضاً مرکّب (لعلمانند، شاخرانده و غ .؛ مس. ، یه.-ا لییکاتسیتها) نیز می‌شود.-بعضی هوجیره‌ها دو یا یکچند یه. دارند. چنین هوجیره‌ها در نتیجة تقسیم نشدن تسیتاپلزمه و تقسیم شدن یه. یا آمیخته گشتن یکچند هوجیرة یک یدرایی به وجود می‌آیند. اندازة یه. از 1 مکم (در بعضی سادهترینها) تا ~ 1 مّ (بعضی هوجیرتوخمها) است. یه. از تسیتاپلزمه با جلد ید را (از دو قَبَت پرده عبارت است) جدا می‌شود. پردة بیرون این جلد یه. عادتاً شامل ریباسامه‌ها بوده، جا-جا به شبکة اینداپلزموی یک می‌گردد. توسط مسامه‌های جلد یه. بین یه. و تسیتاپلزمه مبادلة مادّه به عمل می‌آید. ترکیب شیمیایی یه. مرکّب است. در ترکیب یه. شیرة ید را (کرپالیمفه، کریاپلزمه) ، خرامتین، خراماسامه‌ها، یدراچه و غ. موجودند. حیات هوجیره از دو دورة اساسی-انتیرفزه (یا دورة مبادلة مادّه‌ها) و میتاز (یا دورة تقسیمشوی) عبارت است. یه. در دورة نّتیرفزه آرام بوده، در سنتز سفیده، خرامتین (کامپلیکس کدن با سفیده) تنظیم شکلپیداشوی و غ. اشتراک می‌کند. در دورة تقسیمشوی باشد، در یه. تغییراتی رویی می‌دهد، که آن باعث ازنوتقسیمشوی خراماسامه و بوجودایی د.-ا دختری می‌گردد. یه. فقط با راه تقسیمشوی می‌افزاید، که در نتیجه خود هوجیره نیز تقسیم می‌شود. عادتاً دو نوع تقسیمشوی یه. (امیتاز و میتاز) هست. بعضی یه.-ها به یکچند قسم تقسیم می‌شوند.