تیرپینها، یک گروه کرباگیدریدها را نامند، که مالیکوله‌اشان از چند مالیکولة ازاپرین (س5ن8) ترکیب یافته است. فرمولة عمومیشان (س5ن8) پ=2، 3، 4 و غیره. ز روی مقدار مالیکولة ازاپرین ترکیبشان تیرپینها به ماناتیرپینها (این پیوست را عادتاً تیرپینها می‌نامند) ، سیسکویتیرپینها یا یک و نیمتیرپینها (س5ن8) 3، دیتیرپینها (س5ن8) 4، …

تکنولوژی (از یونانی techne-صنعت، مهارت و… لوژی) ، مجموی طرز و اصولهای تکمیل، تییار کردن و دگرگون نمودن شکل و حالت و خاصیت اشیای خام، متریال یا مال نیم‌خام را گویند، که در جریان استحصال محصولات تیار استفاده می‌شوند؛ علمیست، که همین اصولها را تدقیق و تحلیل می‌کند. عملیات استحصال، …

تیمینپیرافاسفت، تیمیندیفاسفت، کاکرباکسیلزه، کافرمینتیست، که در مبادلة فیرمینتتیوی کیتاکیسلاته‌ها و کیتاسخریدها اشتراک می‌کند. تیمینپیرافاسفت در اکثر بافته‌های هیوانات و نباتات و میکروارگنیزمها موجود است. در صناعت تیمینپیرافاسفت را از تیمین و کیسلاتة پیرافاسفت حاصل می‌کنند. تیمینپیرافاسفت را در طبّ برای طبابت امراض دل استفاده می‌برند.

تیرناپال، ولایتیست در هیت رسّ و. 4 دسامبر 1939 تشکیل شده است. مساحتش 13، 8 هزار کم2. اهالی‌اش 1157 هزار نفر (1984). ولایت به 16 ریان تقسیم شده، 14 شهر، 15 پتش دارد. مرکزش شهر تیرناپال. قیسم زیاد تیرّیتاریة ولایت از بلندیهای 300-400 م عبارت است. اقلیمش کانتینینتی معتدل. حرارتش …

تیرناپال (سابق ترناپال) ، شهریست در رسّ و، مرکز ولایت تیرناپال. در ساحل دریای سیریت (شاخاب دلیستر) واقع گشته است. اوزیل راه آهن و راههای اتومبیلگرد. ایراپارت دارد. اهالی‌اش 175 هزار نفر (1984). تیرناپال یکی از مرکزهای صناعتی ریسپوبلیکه می‌باشد. ساحه‌های مهم صناعتش: خوراکواری (کامبینت گوشت، زوادهای قند، پیواپزی) و …

تیمین، ویتامین و1، انیورین، یک نوع پیوست گیتیراسیکلیست. منسوب ویتامینهای در آب حل‌شونده. کریستلّ بی‌رنگ، بوی مخصوص دارد. تیمین را سال 1912 بار اوّل ک. فونک (پالشه) از سبوس شالی حاصل کرد؛ دیرتر تیمین سنتزی را نیز حاصل کردند. در طبیعت تیمین را رستنیها و بعضی میکروارگنیزمها سنتز می‌کنند. نارسایی …

تیغه، تیغة کوه، تیغ کوه، قسم بلندترین کوه و قطارکوه، یعنی جای به هم پیوست شدن نشیبیهای متقابل را گویند.

تیرماالیمینت (از تیرما… و روسی المنت-عنصر) ، زنجیر الکتری و یا یک قسم آن را گویند، که از دو ناقل غیرییکجینسه یا از دو نیمناقیل ترکیب یافته، عمل آن به استفادة حادثه‌های تیرماالیکتری اساس یافته است. در تیرماالیمینتها برابر به انرژیة الکتری تبدل دادن انرژیة حرارتی (حادثة زییبیک) ، اینچنین …

تیرماالکتروگینیرتار، ژنراتور تیرماالیکتری، آلتیست، که انرژیة گرمی را بی‌واسطه به انرژیة الکتری تبدل می‌دهد و طرز کارش به حادثة زییبیک اساس یافته است. تیرماالکتروگینیرتار اساساً از تیرماالیمینتهای نیمناقیلی ساخته می‌شود، که پیدرهم و یا به طرز پرلّیلی وصل شده‌اند. یقتیدار تیرماالکتروگینیرتار به دهها وت و کمشان تا به 20% می‌رسد. …

تیاتیت، فیاجیت (تقریباً 414-369 تا میلاد) ، متیمتیک یونان قدیم. تصنیف ارّتسیانلی و ساختن بسیاررویهای منتظم را (در کتابهای 10-م و 13-ام «اصول» اقلیدس آورده شده‌اند) به تیاتیت منسوب می‌دانند.