«آثار-ال-بلاد و اخبار-ال-عباد» اثر تاریخی و جغرافی مورخ فارس-تاجیک ذَکریای قزوینی، که سال 1275 به زبان عربی تألیف شده است. «آثار-ال-بلاد و اخبار-ال-عباد» از سرسخن، سه مقدّمة نظری و هفت باب عبارت است. مقدّمة یکم از سببهای به وجود آمدن جمعیّت انسانی، ساخت جمعیت، استحصالات و پیدا شده-ن شهرها، پایتخها، …

اسار کرل مرکس و فریدریخ اینگیلس جمع‌آوری، چاپ، انتشار و آموختن میراث غایوی و ادبی اساس‌گذاران کمونیزم علمی یکی از شرطهای مهم از جهت ایدئولوژی تقویت دادن حرکت بینلخلقی کارگری می‌باشد. یک قطار اثرهای مشترک کرل مرکس و فریدریخ اینگیلس هنگام در قید حیات بودن آنها در شکل کتاب علی‌حده …

اسار ولاديمير الیچ لنین در طول سی سال فعالیّت نظریه‌وی و تشکیلاتچیگی خود (از سال 1893 تا 1923) صدها کتاب و براشیوره، هزارها مقالهیو مکتوب نوشته است، در سعیزد و کنفرانسهای پرتیوی، در سعیزدهای ساویتها، کانگریسّهای انتیرنسیانل کمونیستی، در مجلس و نمایشهای سیر‌شمار محنتکشان با نطق و معروضه‌های زیادی برآمد …

آسماس (یونانی osmos-تکایی، فشار) ، دیفّوزیه مادّه (عادتاً مادّة حل‌کننده) را از ممبرنه (پرده)-ا نیم‌گذراننده‌ای گویند، که محلول و حل‌کنندة تازه یا دو محلول کانسینترسییشان گوناگون را از هم جدا می‌کند. ممبرنه نیم‌گذراننده سدّیست، که مالیکوله‌های خرد حل‌کننده را از خود گذرانیده، مالیکوله‌های کلانترین مادّة هلشده را داشته می‌ماند. فقط …

اساویخیم، جمعیّت یارمندی به مدافعه‌، ساختمان اویتسیانی و شیمیایی، تشکیلات عاموی اختیاری جمعیّتی گرجدنهای اتّفاق ساویتی، که سالهای 1927-48 وجود داشت. وظیفه‌های اساسی آساویخیم عبارت از مستحکم گردانیدن قابلیّت مدافعوی مملکت، در بین اهالی پهن کردن دانشهای حربی و در روح وطن‌دوستی تربیه نمودن محنتکشان بود. سال 1948 به جای …

پراخاد (از روسی پر-بوغ و خاد-حرکت) ، ک ا ش ت ا ا  بوغی، کشتی خودگردیست، که با محرک بوغ (ماشین بوغی یا توربین) به حرکت آورده می‌شود. پراخاد توربینگی را ترباخاد نیز می‌نامند. پراخادسازی بعد اختراع ماشینهای بوغی cap شده باشد خم، استفادة عملی آن فقط از اوّل عصر …

کوههای پراپمیز، سیستمم کوهییست در قسم شمال غربیه افغانستان. دامنکوههای غربی آن-بلندیهای بادخیز و قرابیل در تیرّیتاریة ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی  تورکمینستان واقع گشته‌اند. پراپمیز از قطارکوههای به سمت عرض کشالیافته (بن­د ترکستان، سفیدکوه، سیاهکوه و غیره) عبارت می‌باشد. طولش 600 کیلومتر، برش تا 250 کیلومتر. بلندین قسم زیاد کوهها 3000-3500 …

پراپمیز (یونانی pavopamibadai) ، ولایت تاریخی در جنوب شرقی افغانستان امروزه. پراپمیز در عصرهای 6-4 تا میلاد به هیت دولت هخامنشیان و امپراتوری اسکندر مکدونی حاصل می‌شد، تقریباً سال 300 تا میلاد. سیلیوک آن را به چندرگوپتة موریه داد. مینبعد پراپمیز را یونان و باختر، اسرخای اوّل میلاد باشد، دولت …

پرانیت، مصالح مغزیباب ورقه، که با پریسّانیدن آمیختة اسبیست، کوچوک و تشکیله‌های خاکه حاصل می‌شود. برای جفس کردن جایهای پیوستهای فلنسیوی ترو­باپراوادها به کار می‌رود. برای بهتر کردن خاصیتهای میخنی­ک ا پرانیت بعضاً به قَبَت آن تور می‌­تلّی جایگیر می‌کنند، که آن را فیرّانیت می‌نامند.

پراکنیش روشنایی، به سمتهای امکان‌پذیر پریشیدن دستة روشنایی در محیط پهن‌شونده را گویند. که در نتیجة تأثیر متقابل آن با مادّه به عمل می‌آید. پراکنش روشنایی همچون ‌افکنیشات غیریخوسوسی مادّه ظاهر می‌شود. ‌افکنیشات غیریخوسوسی نتیجة لپّشهای مجبوری الکترونها در اتم محیط په را-کندکننده می‌باشد، که این لپّشها ای تأثیر شعاع …