ویلایت آدیسّه

آدیسّه، ولایتیست در هیت رسّ و. 27 فوریه 1932 تشکیل شده است. در جنوب غربی اکراینه واقع است. مساحت 33، 3 هزار کیلومتر2. اهالی‌اش 2544 هزار نفر (1979). از جهت مأموری به 26 ریان، 14 شهر و 29 پتش تقسیم می‌شود. مرکزش شهر آدیسّه (اقالی 1046، هزار نفر، 1979).

            طبیعت. قسم زیاد تیرّیتاریة آدیسّه در پستخمی نزد بهر سیاه جایگیر است، که آن تدریجاً به سمت بهر سیاه پست می‌شود؛ در ساحل لیمنهای بسیار دارد (کلانترین آنها کویلنیسکیی و حاجبیی). در قسم شپیمال ولایت شاخة سلسلة تیپّة پادالسک (بلندی‌اش تا 268 متر) ، که آن آب‌بُرده و جایهای چقور دارد، کشال می‌یابد. در بین دریاهای دنیستر و پروت، قد-قد سرحد pسّ مالدویه تپّه‌ای واقع است، که تا 232 متر بلندی دارد.

یقلیمش کانتینینتی معتدل، تابستانش خشک گرم، زمستانش کمبرف ملایم. حرارت میانة ژانویه از 2° در جنوب تا-5°سیلسیه در شمال؛ ژوئیه از 21 در شمال fرب تا 23®سیلسیه در جنوب. بارشات سالانه 350-470 ملّیمیتر قسم جنوب ولایت بی‌بارش. دورة نشو رستنی 168-200 شباروز است. دریاها به بهر سیاه جاری می‌شوند. دریاهای کلان:    دونه‌ای،

دنیستر، ندیمه و ثورنکه (شاخاب بوگ جنوبی). در ریزشگاه دونه‌ای و دنیستر باتلاق‌زار هست. بسیار دریاچهایی هستند، که تابستان خشک می‌شوند. دریاهای کلان اهمیت مهم خواجگی، کشتی‌گردی، آبیاری دارند. کولها: کگول، یلپوت، کتلبوخ (شیریناب) ، سسیک، شگن، الیبایی، برنس (شوراب).

در ولایت اساساً زمینهای سیاههاک جنوبی و مقرّرة کمگوموسدار دیده می‌شوند؛ در شمال سیاههاک کمگوموسدار و خاکستری برتری دارد. خاک ناحیه‌های نزد بهر سیاه و شورزمی. در شمال مسّیوهای نه چندان کلان بیشه (بُلوط، شمشاد، شومتال، زیزفون) می‌روید. از هیوانات زرگوش، یورمان و غیره؛ از پرّنده عقاب بحری، عقاب،-مرغابی گوناگوی و غیره خست. دریاها و آب نزد ساحل بهر سیاه ماهی بسیار دارد.

هالی. لز نصف زیاد اهالی آدیسّه اکراینها، اینچنین روسها، بلغارها، مالدویها، یهودیان و دیگر زندگی می‌کنند. زیچی میانة اهالی در 1 کیلومتر2 74، 8 کس. 59%-ا اهالی در شهرها اقامت دارد. شهرهای کلان: آدیسّه، ازمیل، بیلگاراد-دنیستراوسکیی، الیچیوسک و کاتوفسک.

در سالهای حاکمیت ساویتی شهرهای ارسیه، بیریازاوکه، رزدیلنیه، انن­یف بنیاد شدند.

            خواجگی. در سالهاپ حاکمیت ساویتی آدیسّه از منطقة اگرری تنها غلّه‌کار به یکی از ولایتهای از جهت اقتصادی مترقّی رسّ و تبدل یافت. حجم و مومی محصولات صناعتی سال 1973 نظر به 1940 بیشتر از 8 مراتبه افزود. ساحه‌های صناعتی کارکرد متال، خوراکواری، سبک و شیمی ترقّی کرده است. برای پرّه کردن تنظیم سوزشواری و انرژیتیکه از دا­نیسک انگشت، از نیفتیپراواده «دروجبه» و از پالتوه نیفت، از شیبیلینکه گاز طبیعی می‌گیرد. محصولات صناعت ماشینسازی و کارکرد متال سال 1972 نظر به 1960 3، 5 مراتبه افزود.

ین ساحة صناعت در آدیسّه جایگیر بوده، ماشینهای خواجگی قشلاق، دستگاه، ترازو، کرنهای خودگرد و باربردار، کیناپ­پرتوره، برای صناعت شیمی و پالیگرفیه و غیره تجهیزات گوناگون استحصال می‌کند. در آدیسّه، الیچیاوسک، ازمیل، کیلیه زوادهای کشتیتعمپرکنی هستند. کارخانه‌های کلان صناعت خوراکواری و سبک در آدیسّه، ازمیل، بیلگاراد-دنیستراوسکیی، کاتوفسک، کیلیه، تتربونر، بلته. بیلگرد واقع‌اند. سنا­ت شیمی اساساً با اشیای خام کشاندشونده کار می‌کند؛ در آدیسّه کارخانه‌های شیمی نیفت، سوپیر­فاسفت، لینالیم، رنگ و بار، مسّه‌های پلستیکی و غیره (اساساً در شهر آدیسّه) واقع‌اند. کارخانه‌های صناعت سیلّیولازه و کاغذ، مصالح بناکاری ترقّی کرده است.

مهسولا­ت صناعت آدیسّه به همة ریسگگوبلیکه‌های اتّفاقی، اینچنین به بسیار مملکتهای خارجی برآورده می‌-شود. در استحصال محصولات عمومی خواجگی قشلاق (سالهای 70) رستنیپر-وری 61، 8% و چارواداری 38، 2% بود. ساحه‌های پیشقدم خواجگی غلّه‌کاری و چاروای شیر و گشتده است. سال 1973 در ولایت 417 کالخوز (ه‌ا جمله 16 کالخوز ماهیداری) و 101 ساوخاز بود. در ولایت اساساً گندم، جواریمکّه، از زراعت تکنیکی آفتاب‌پرست، لبلبو قند، کرتاشکه کشت می‌شود. سبزه‌وات‌کاری، زراعت پالیزی، باغداری، تاکداری وسعت یافته است. سال 1974 ولایت (به حساب هزار cap) 402، 3 گاو، 1449، 2 خوک، 1013، 6 بو­ز و گوسفند، 4310، 4 مرغ و مرغابی داشت. طول راه آهن 1039 کیلومتر. راههای اساسی:    مسکو-کییف-آدیسّه،

لواو-آدیسّه، آدیسّه-ازمیل، آدیسّه-کاتوفسک و غیره. درازی رادههای اتومبیلگرد 8، 7 هزار کیلومتر. رادههای اساسی:           آدیسّه- لنینگراد،

ادیسّه-کیشینیاو. نقلیات بحری (بندرهای آدیسّه، الیچیاوسک، بیل­گاراد-دنیستراوسکیی) و دریایی بندرهای ازمیل، رین، ویلکاوا، کیلیه) اهمیت کلان خواجگی دارد. نقلیات هوایی داخلی آدیسسرا با مرکزهای ریانها، با دیگر شهرها می‌پیوندد. یک قسم گزاپراواد شیبیلینکه-آدیسّه از تیرّ. اتاریة آدیسّه می‌گذرد.

            ساختمان مدنی  و نگهداری تندرستی. سال تحصیل 1914/15 در تیرّیتاریة حاضرة آدیسّه 1004 مکتب معلومات عمومی، (97، 7 هزار تله-به) ، 4 مکتب میانة مخصوص (312 طلبه) ، 4 مکتب عالی (4066 ستو­دینت) بود. سال تحصیل 1973/74 در 1164 مکتب معلومات عمومی 407، 2 هزار و در 36 مکتب میانة مخصوص 44، 4 هزار طلبه، در 16 مک­تب عالی (انیویرسیتیت آدیسّه، انستیتوت پالیتیخنیکی آدیسّه، انستیتوت اینجینیران فلات بحری، کانسیروتاریة آدیسّه و غیره) 83، 2 هزار استودینت تحصیل کرد. در 816 مؤسسة تامکتبی زیاده از 90 هزار کودک تربیه یافت.

در آدیسّه انستیتوت عمومی‌اتّفاقی سلکسیه و ژنتیکه، انستیتوت تدقیقات علمی تاکداری و وینای اکری­نه، انستیتوت علمی ویروسالوژی و ایپیدیمیالوژی به نام ا. ا. می‌چ­نیکاو، انستیتوت تدقیقات علمی کسلیهای چشم و تیرنیة بافته‌ها به نام و. پ. فیلتاو، انستیتوت تدقیقات علمی دستگاه و اسباب اک­رینه، انستیتوت تدقیقات علمی س­نات کانسیرو اکراینه، انستیتوت تدقیقات علمی خواجگی ماهیداری بحرهای ازا و سیاه و آکیناگر­فیه، رصدخانة استرانامی آدیس­سه و دیگر مؤسسه‌های علمی واقع گشته‌اند. 1 ژانویه 1973 در آدیسّه 1263 کتابخانة عامّوی، 7 موزیی-موزی تاریخی-کشورشناسی، ار­خیالوژی، موزی صنعت غرب و شرق، موزی فلات بهری ا.ج.ش.س. (در آدیسّه) ، موزی کشورشناسی بیلگاراد-دنیستراوسکیی، موزی ا. و. سواراو در ازمیل، 6 تئاتر (همه‌اش در آدیسّه) ، فیلرمانیة ولایتی، 1055 کلوب، 1366 دستگاه کینانمایشدیهی بود.

گزیتدای ولایتی «چارنامارسکه کامونه» (از سال 1917) ، «کُمسومول-سکه ickpa» (1922؛ هر دو به زبان اکراینی) ، «زنمیه کامّونы» (1938) به زبان روسی نشر می‌شوند. برنامه‌های رادیو و اخبار و نمایشهای تلویزیون به زبانهای اکراینی، رو­سی و مالدوی برده می‌شود. تا 1 ژانویه 1973 در آدیسّه 237 مؤسسة طبابتی دارای 26، 5 هزار کت (10، 8 کت به 1 هزار کس) بود؛ 10، 0 هزار دُختُر (1 دُختُر به 247 کس) به اهالی خذمت می‌رساند. کورارتهایش خیلی معمولند.