ویلایت نمنگان

نمنگان ولایتیست در هیت رسّ ازبکستان 18 دسامبر 1967 تشکیل شده است (اوّل از 6 مارت 1941 تا 25 ژانویه 1960 وجود داشت). در قسم شرقی ریسپوبلیکه جایگیر است. مساحتش 7، 9 هزار کم2. اهالی‌اش 1100 هزار نفر (1979). به 10 ریان تقسیم شده، 6 شهر و 9 پتش دارد. مر-کزش-شهر نمنگان. ولایت با آردین لنین مکافاتانیده شده است (1 فوریه 1973).

‌طبیعت. نمنگان تسیسم شمالی وادی فر­غانه، اساساً ساحل راست سیردریا را اشغال کرده است. قسم زیاد ولایت حملارییست (بلندی‌اش تقریباً 400-750 م) ، که آن را وادی دریاها بریده می‌گذرد. این همواری به طرف شمالی بلند شده (بلندیهایش تا 1000-1200 م) ، در شمال و شمال و غرب به قطارکوههای قُرمه و چتقال می‌رسد. تابستانش گرم دراز، زمستانش ملایم کوتاه، بارشات کم است (100-200 مّ در همواری و دامنه‌ها تا 600 مّ در کوهها). در همواری حرارت میانة ژانویه-3، 5°س. ، ژوئیه 25°س. کلانترین دریا-سیردریا است، که در حدود ولایت از یک شدن دریاهای نارین و قرادریا به وجود می‌آید. به سیردریا از نشیبی کوهها دریاچه‌های چارطاق، چست، الماس، چادک، غاوه، کاسان، نمنگان می‌ریزند، که همة آنها برای آبیاری استفاده می‌شوند. خاکش بیشتر خاکستررنگ است: تا بلندیهای 700-850 م خاکستررنگ گشاد، از بلندی 850 تا 1200-1500 م خاکیس­ترّنگ مقرّری و خاکستررن­گ تیره، باز هم بلندتر-دارچینی و سیاهتاب. در همواری و ادیرها رستنیهای ایفیمیری، بلندتر از آن شواغ، شوره و مرغزارها وامیخورند. در کوههای نمنگان درختان چارمغز، آلوچه و سیبهای خودرویی و ارچه‌زارها موجودند. در کوههای بلند مرغزارهای سوبلپی-منطقة چراگاههای تابستانه واقعند. از عالم هیوانات یکچند نمود خزنده و خاینده‌ها، از پرّنده‌ها زاغy صوفیتورغه‌ای هستند. در کوهها آخ و، گراز، خرس، پلنگ، جیره، قپقلداق، از پرّنده‌ها برگوت، کلخات، مرغ هلال، کبک و غیره موجودند.

هالی. در نمنگان اساساً ازبکاها تا­جیکان، روسها، تاتارها (3%) ، قرغیزها، کاریّها و غیره‌ها زندگی می‌کنند. زیچی میانة اهالی به 1 کم2 135 کس (1975). اهالی شهر 33، 3%. شهرها: نمنگان، چست، اچقورغان، کا-سانسایی، حکول‌‌آباد، چارطاق.

خاجگی. ولایت یکی از کلانترین ناحیه‌های پخته‌کاری رسّ ازبکستان بوده، پخته‌کاری ساحة اساسی خواجگی آن است. در قطار این باغداری، چار-واداری و غیره ترقّی کرده ایستاده است. در صناعت ساحه‌های پَخته‌تازه‌کنی و خوراکواری بیشتر موقع دارند. طلا، گچ، آهک، سنگ خارا، قُم و شغل استخراج کرده می‌شود. صناعت ماشینسازی، متالکارکنی و شیمی ترقّی کر­ده ایستاده است. قسم اساسی کارخانه‌ها در نمنگان بوده، در چست زوادهای پَخته‌تازه‌کنی و چرم، فابریکة مصنوعات بدیعی و غیره، در اچقورغای زوادهای پَخته‌تازه‌کنی و روغن، در پاپ زوادهای «ازبککراولیه» و پَخته‌تازه‌کنی، در چارطاق فابریکة پخته و دوزندگی، در کاسانسایی و ایچی فابریکه‌های شاهی‌بافی موجودند. زراعت اساساً آبی است. در سالهای ها-کیمیّت ساویتی کانالهای ارّیگتسیانی شمال فرغانه، چست، به نام آخونبابایف، چارطاقسایی، آب‌انبار کاسانسایی بنیاد یافته، جوی و کانالهای قدیمه، از نو ساخته شدند. طول راه آهن 138 کم (1975). ولایت را راه آهن قوقند-نمنگان-اچقورغان-اندیجان بریده می‌گذرد. از ایستگاه اچقورغان یک شاخة راه آهن به تاشقومور (قرغیزستان) می‌رود. طول راه اتومبیل 1830 کم. با راههای نمنگان-تاشکینت، نمن­گان-مرغیلان-فرغانه، نمن­گان-اندیجان-آش، نمنگان-قوقند-سمرقند اتوبوسهای پسسجیرکش رووا دارند. از بالای وی­لایت راه هوایی تاشکینت-نمن­گان-اندیجان می‌گذرد. نمنگان به واسطة راه هوایی با دوشنبه، فروزی و سمرقند نیز علاقه دا­رد.

ماریف و مدنیت و تندرستی. سال 1975 در 508 مکتب میانه 272 هزار طلبه، در 17 آموزشگاه کسبهای تکنیکی 6510 خواننده، در انمتیتو­ت دولتی پیدگاگی نمنگان زیاده از 4، 5 هزار استودینت تحصیل می‌-کرد. در مؤسسه‌های تامکتبی ولایت زیاده از 32 هزار بچه تربیه می‌یافت. در نمنگان 425 کتابخانه، 226 کی­ناتیتر و کیناوستناوکه‌ها، 273 کلوب، موزی تاریخ و کشورشناسی، تئاتر درمة موسیقی نمنگان کار می‌کنند. گزیته‌های ولایتی «نمنگان حقیقت» («حقیقت نمنگان») به زبان ازبکی و «نمنگنسکیه پروده» به زبان روسی، چاپ می‌شوند. سالهایای 70 در نمنگان 97 مؤسسة طبابتی (با 8، 3 هزار کت) ، کار می‌کرد. کورارت بلنیالاگی چارطاق، سنتاریه و خانه‌های استراحت موجودند.