تیتر درمة موسیقی کولاب به نام س. ولیزاده

تئاتر درمة موسیقی کولاب به نام س. ولیزاده، کالّیکتیو ایجادن؛ سال 1938 در زمینة تئاتر ریانی چون تئاتر مضافاتی و از سال 1939-چون ولایتی تأسیس یافت. اوّلین هنرپیشه‌های تئاتر نوازندگان و سرایندگان معروف-حافظ و شاعر خلقی سید علی ولیزاده، سورنینوازای چال آدینه‌یف و حلیم رحیم‌اف، طبلکنواز عبدالله‌ عزیزاو بودند.

اخیر سالهای 30 به تئاتر پسران مسخر‌باز نولوندی شکر‌الله قوقولاو-زید‌الله و فتح‌الله آمدند. در تشکّل تئاتر کسبی و بایشوی ریپیرتور آن حصّة ‌راهبر بدیعی تئاتر ارتیست خذمت‌نشان‌دادن رسّ تاجیکستان س. ولیزاده، که از سال 1980 تئاتر نام او را گرفته است، خیلی کلان است. نمایش سالهای اوّل تئاتر اساساً از صحنچه‌های هجویی، دوات و کوپلیتهای خلقی، پیسه‌های نه چندان کلان زمانوی ترتیب داده می‌شد. س. ولیزاده برای تئاتر مضحکه‌های یکپردگی «خواهش گلچهره»، «احمد و برنا» را نوشت، اینچنین «ایشان فریبگر» ت. صمدی (1937) ، «ارشین-مال-آلان» و. حاجبیکاو را (1939) تهیه نمود. منبعد پیسه‌های «کار امورزاقاو» د. دلبر (1940) ، «طبیب زورکی» ج. ب. مالیر، «گلسره» ک. یشین، «حلیمه» غ. ظفری و غیره به صحنه گذاشته شودند. سالهای 1959-68 تئاتر درمة موسیقی کولاب همچون تئاتر خلقی «عمل می‌کرد. در ازنزر‌گذرانی عمومی‌اتّفاقی تئاترهای حلقی (1967) هیت ایجادی تئاتر جای نمایان را سزاوار شد و سال 1968 باز نام حاضره‌اش را گرفت. از سالهای 60-م دورة تجدد تئاتر فرا رسید، اثرهای زیاد دراماتورگی تهیه شدند. نامهای چندین ریجیسّیاران-و. س. سمیرناو، س. ولیزاده، ف. تاش‌محمداو، م. ممدزیزاو، م. شراپاو، م. قرباناو، ن. شیربینه، م. میراف، هنرپیشگان-ارتستان خذمت‌نشان‌دادة رسّ تاجیکستان س. کریماو، ت. بابییوه، کارکن خذمت‌نشان‌دادة مدنیت گ. نظیرمتاو، ا. براتاو، ا. عبدالرحماناو، غ. کریماو، حافظ خلقی تاجیکستان آ. هاشماو، و. رجب‌اف، خواهران صدبرگ و سورییا قاسم‌اوهها، نسل نو اکتوران س. مقیماو، ب. حسناو، ج. سراجاو، ت. بابایف و دیگران با فعالیّت ایجادی تئاتر زیچ علاقه‌مند است. در صحنة تئاتر چندین اثرهای کلسّپکان روس و غرب، بسیار پیسه‌های ادیبان ساویتی و تاجیک تهیه شده‌اند. ریپیرتور تئاتر بایی بوده، پیسه‌های «پری آبی» ا. س. پوشکین، «اند را و سعید را» گ. خوگه‌یف، «رابیة بلخی»، «ایشان الّاپته»، «ماجرای امتحان» ا. عطابایف، «لییتیننت عالماو» ا. صدقی، «سه خوشدار» ا. بهاری، «شمشیر و رنگین‌کمان» ا. قهّاری، «کامبریگ تامین» م. ربیع‌اف، «سفر امیرشایف ت. احمدخاناو و ر. سفراو، «مونسه» ه. قربان‌اوه، «برادران» م. بختی، «کریم-دیوانه» ت. احمدخاناو، «تویی روز شنبه تعیین شده است» م. کریماو، «ایبنامه» ن. دومبدزی، «پسر کلانی» ا. ومپیلاو و غیره را در بر می‌گیرد. سالهای آخر در صحنة تئاتر پیسه‌های «واسع» س. الغ‌زاده، «موجیزة مقرّری ا. شورتس، «ملک میراثی» ت. احمداو، «بدقصد» ا. پ. چخاو (شب پیسه‌های یکپردگی) ، «تنگکوچه» م. بختی، «رئیس سیزدهم» ا.       ابدولّین، «خسرو و شیری» م. تورسون‌زاده و ا. دهاتی، «مکافات» ن. اسینینک و، «نیرنگهای سکپین» ج. ب. مالیر، «آفرین شیرک» ا. انین، «سلام، پدران عزیز!» ر. آتکالینکا تهیه گردیدند. هیت ایجادی تئاتر بسیار برنامه‌های مکمّل کانتسیرتی و ادبی دارد، که در تییار کردن آنها حافظ خلقی تاجیکیستای آ. هاشماو، ارتستان خذمت‌نشان‌دادة تاجیکستان س. کاسیماوه، ب. عزیزاو، د. خالاو، سرایندگان خوش‌آواز م. میراف، ب. حسناو، ف. توره‌یوه و دیگران حصّة ‌کلان گذاشته‌اند. در هیت ایجادین تئاتر تا امروز (1984) شخصان زیرین کار می‌کنند: دستة اکتوران-ارتیست خذمت‌نشان‌دادة سّر تاجیکستان س. کریماو، کارکن خذمت‌نشان‌دادة مدنیّت تاجیکستان گ. نظیرمتاو، ب. حسناو، س. عبدالرسولاو، م. رحمان‌اف، ت. بابایف، ج. سراجاو، ش. آیمتاو، غ. کریماو، ش. حسناو، x. تیلواو، ا. تبراوه، ا. اسماعیلاو، م. مدیاراف، دستة سرایندگان-حافظ خلقی تاجیکستان آ. هاشماو، ارتستان خذمتنیشایدادة تاجیکستان س. قاسم‌اوه، ب. عزیزاو، د. خالاو، حافظان ف. توره‌یوه، ا. بازاراوه، م. حلیماوه، رقّاصه‌ها-س.             قاسم‌اوه، س. افغاناوه، x. کولابییوه، 3. دوراناوه، هیت نوازندگان-ارتیست خذمت‌نشان‌دادة رسّ تاجیکستان ا. براتاو (راهبر موسیقی) ، ا. عبدالرحماناو، م. عالماو، گ. یونساو، ج. کریماو و دیگران. سرّیجیسایار تئاتر م. میراف (از سال 1976) ، رسّام ا. ناظماو (از سال 1970) ، بلیتمییستیر ا. محمّدی‌اف (از سال 1978). کالّیکتیو ایجادی تئاتر به پایتخت ریسپوبلیکه و بسیار شهر و ریانهای آن سفر هنری نموده است.             ن. اسلاماو.