پشم

پشم 1) موی بدن هیوانات شیرخوار، که صفتهای ریسندگی دا­رد؛ 2) یکی از نخهای طبیعی اساسین بافندگی. مقدار زیاد پشم صناعت را پشم گوسفند تشکیل می‌دهد؛ مقدار نسبتاً کم آن را از بز، شتر، گجگاو (کوتاس) ، خرگوش، زرگوش، اسپ، گاو، گوزن، سگ و دیگر هیوانات می‌گیرند. پشم را برای استحصال متاع، مصنوعات جلاه (تریکاتج) ، قالین و غیره استفاده می‌برند. استحصال جهانی پشم گوسفند سال 1976 به 2، 6 ملن ت رسید. مقدار بیشتر پشم را او­سترلیه (747 هزار ت) ، زیلندیة نو (311 هزار ت) ، آرژانتین (160 هزار ت) استحصال می‌کنند. در ا.ج.ش.س. سال 1977 458 هزار ت و از جمله در تاجیکستان 5، 5 هزار ت پشم گرفته شد. پشم از هیوانات تراشیده یا جمع کرده شده (پشم گاو، اسپ، غجگاو) را پشم طبیعی و پشم از پوست هیوانات کُشته گرفته شده را پشم زواد می‌نامند. پشم از مویی و تیبیت عبارت است.

خاسیّتهای فیزیکی پشم نهایند: مهینی، پیچانی، درازی، مستحکمی، کششخوری، چندیری، درشتی، پلس­تیکی، ایلستیکی، رنگ، جلاناکی و غیره. موافق شکلة ساویتی مهینی پشم خالص به 13 گروه جدا می‌ش­ود: از 32 (مهینی میانه 55، 1-67) تا 80 (14، 5-18، 0) مکم. پشم گوسفندهای ذات درازپشم سیرگوشت (گوس­فند لینکالنی و غیره) و بعضی زاتهای گوسفند درشت‌پشم (گوسفند کرپتی و غیره) از همه دراز (تا زیاده 40 سم) و پشم گوسفندان زاتهای مهینپشم و درشت‌پشم (گوسفند حصاری و غیره) از همه کوتاه (4-7 سم) می‌باشد.

رنگ پشم به مقدار می‌لنین وابسته است. رنگ پشم اساساً سفید، سیاه و ملّه می‌شود. پشم سفید بهترین، به آن رنگ دلخواه دادن ممکن است. مخصوصاً پشم گوسفند ذاتی لینکالنی، بوز ذات انگاری جلادار است.  قیمت پشم تا اندازه‌ای به جلاداری آن وابسته است، زیرا محض جلاداری پشم به نمود محصولات تأثیر می‌رساند.

پشم از روی مجموع خاصیتهایی، که به هر یک نمود آن خاص است، استفاده برده می‌شود. پشم مهین خالص از نخهای تیبیتی مخنیکیشان میانه (18-23 مکم) یا مهین، پشم نیممهین خالص از نخهای درشتی تیبیتی (مهینی میانه‌اش تا 25 مکم) عبارت است. پشم نیمدوروشت آمیخته از نخ تیبیتی و مقدار کم موی قیلمانند م­هین و غیره عبارت است. پشم درشتی آمیخته از نخ تیبیتی، موی قیلسانند و غیره عبارت بوده، بعضاً موی خشک و مُرده دارد. پشم گ او س ف ا ن د ر آ برای استحصال متاعهای گوناگون، تریکاتج، قالین، مالهای نمدی استفاده می‌برند.

پشم بز اساساً آمیخته است. بیشتر تیبیت آن را برای تییار کردن مصنوعات جلاهی استفاده می‌­برند. بزهای انگاری و ذات بز سیرپشم ساویتی پشم خالص نیممهین سیرجیلا دارد.

پشمی شتر آسکیخته است. رنگش از سفید تا کهوگی بلند. مستحکم، چندیر و پرجلاست. برای تییار کردن بابریک (یک خیل ماهوت پشمدار) بلندصفت، بالاپوش، رویمالهای شال غفس، تریکا­تج به کار برده می‌شود.

پشم غ ا ج گ آ و آمیخته بوده، در استحصال ماهوت استفاده می‌شود. پشم خرگوش و زرگوش، که خصوصیتیه خوب مهینی و ایلستیکی دارد، برای استحصال فیتر اشیای خام پرقیمت می‌باشد. از تیبیت خرگوشهای ذات تیبیتپشم تریکا­تج و فیتر تییار می‌کنند. پشم ا س پ اشیای خام پست‌صفت بوده، برای استحصال نمدهای درشت به کار می‌رود. پ. اشم گ آ و ر آ اساساً در صناعت نمدمالی به کار می‌برند. پشم گ ا و ا ز ن به مقدار زیاد موی مُرده دارد، در استحصال این، بستر، مبل و همچون متی­ریل ازالیتسیانی استفاده می‌شود. از پشم بعضی زاتهای سگ نیز اشیای پشمینه می‌بافند.

د .: الیکسندیر پ. ، خدسان ر. گ. ، فیزیکه ا شیمی شیرست. م. ، 1958؛ گوسیف و. ا. ، سыری ا پیروی چنیه آبر­باتکه شیرست. م. ، 1960؛ پاوыشینی شیر­ستنایی پرادوکتیوناست آویتس، م. ، 1976.