آپتیکة گیامیتری، یک فصل آپتیکه بوده قانونهای پهنایش روشنایی را در اساس تصوّرات عاید به شعاعهای روشنایی میآموزد. ختی را شعاع روشنایی گویند، که قد-قد آن سیل روشنایی پهن میشود. مفهوم شعاع فقط تا دم در قطعههای از جهت آپتیکی غیرییکجینسة محیط به نظر نگرفتن دیفرکسیة روشنایی به حقیقت موافق است، یعنی این مفهوم فقط در صورتی مورد استفاده بوده میتواند، که درازی موج روشنایی نظر به اندازة غیرییکجینسگیهای محیط بسا خرد باشد.
قانونهای آپتیکة گیامیتری به بنیاد کردن نظریة ساده (ولی اکثراً به قدر کافی درست)-ا سیستی-مههای آپتیکی امکانیت میدهند. آپتیکة گیامیتری اساساً پیدا شدن تصویرهای آپتیکی را شرح داده، حساب و کتاب ابیرّسیههای سیستمههای آپتیکی و کارکرد اصولهای اصلاح آنها، اینچنین یافتن تناسبهای انرژی دستههای شعاع از سیستم آپتیکی گذرنده را امکانپذیر میسازد.
قانونهای راستخطّه پهنشوی روشنایی و انعکاس روشنایی را اوکلید بیان کرده بود. در عصر 17 آپتیکة گیامیتری وابسته به اختراع یک سلسله اس-بابهای آپتیکی (غولبة بینش، پربین، تلسکوپ، میکروسکاپ و غیره) و استفادة آنها در عملیه ترقّی کرد. در انکشاف پراوج آپتیکة گیامیتری رل ا. کیپلیر، ر. دیکرت و و. سنیلّ بزرگ است.
با مقرّر گردیدن پرنسیب فیرمه در عصر 17 اساس نظریهوی آپتیکة گیامیتری گذاشته شد. برای محیط یکجنسه پرنسیب فیرمه یگانه قانون راستخطّه پهنشوی روشنایست. قانونهای شکست و انعکاس روشنایی، که تاریخاً پیش کشف شدهاند، نیز نتیجههای همین پرنسیب میباشند. از عصر 18 آپتیکة گیامیتری، اصولهای حساب و کتاب سیستمههای آپتیکی را تکمیل داده، چون علم عملی انکشاف یافت. بعد به وجود آمدن الکترودینمیکة کلاسیکی معلوم شد، که فرمولههای آپتیکة گیامیتری را از معادلههای مکسویلّ حاصل کردن ممکن است.
اپتیکة گیامیتری نمونة نظریهیست، که با یاری مقدار کم مفهوم و قانونهای عمده به دست آوردن نتیجههای عملی مهم را امکانپذیر میسازد. آپتیکة گیامیتری در نظریة آلات آپتیکی تا حال اهمیت کلانی را صاحب است.
دبیات: لندسبیرگ گ. س. ، آپتیکه، 5-ازدنی، مسکو، 1976 (آبشیی کورس فیزیک، تام 3