خار گرگک

خاری گورگک، گرگکخار (cnicus benedictus) ، یک نوع گیاه را گویند (از عایلة مرکّبگولها). پایهش راست، 5 -قرّه، سیارشاخ، کمی چسپک. از 20 تا 70 سم قد می‌کشد. برگش درازرویه (تا 20 سم) ، پرّدار، سیرپت و خاردار. گلش میدة نیچشکل، زردتاب. خوشه‌گلش «سبدک» (دیمیترش تا 2 سم). تخمش دارچینی زردتاب؛ وزن 1000-تاش 23-27 گ. ژوئن-اوگ. گل می‌کند.

در آسیای میانه (از جمله تاجیکستان) و کوکز می‌روید. بیشتر در نشیبیهای خشک، نزد استقامتگاهها، کنار راه، کشتزار نمو می‌یابد. در بعضی کشورها (ردگ، رفگ و غ .) آن را می‌پرورند.

xار گرگک گیاه دارویست. برگ و پایه و سبدک xار گرگک را در دورة گلشکفت میغوندارند. xار گرگک در دارونامة 7 مملکت جهان قید شده است. نقیع (نستایی) و قیام xار گرگک را برای تقویت کار عضوهای هاضمه، چون داروی موشههی و بادران استفاده می‌برند. در فیتاتیرپیه (طبابت نباتی) نقیع xار گرگک را هنگام ضعف عضوهای هاضمه (باد شینم، قبضیت، ضعف روده، زخم معده و روده) ، کسلیهای جگر، ضعفرمه (یرقان) ، خفقان، کم‌خونی، آبخوره، ضیقق نفس و غ. توصیه می‌دهد. xار گرگک جزء ترکیبی داروهای گوناگون است. طبیبان خلقی با جوشاب xار گرگک التهاب شش، سلفة خشکک، گلوزیندانک، نقرس (پادگره) و غ-را طبابت می‌کنند.

برگ و پایه و گل xار گرگک 0، 2% گلیکازید کنیتسین، تا. 8% مادّه‌های دبّاغی، 5-13% زیفت، روغن ایفیر و غ. دارد. م. حاجیمتاو.