زیست شناسی

نیکتان (از یون. nektos-شناور) ، مجموع هیوانهایی، که در آب زندگی کرده، خوب شنا می‌کنند. به نیکتان ماهی، کلمرها، بیل‌پایها، مارهای آبی؛ سنگ‌پشت، پنگوئن و غیره منسوبند. عضوهای حرکت آنها نغز انکشاف یافته است.

نیکتر (یون. nektar) ، 1) در اساطیر یونان قدیم شربتی بوده است به مثال نوشدارو، که فقط خدایان می‌نوشیده‌اند؛ 2) مایی شیرین شهدّان. نیگ. نیز گلشهد.

نخنگ، ماهییست از قطار نهنگشکلهای زیرسینف لوحغلسمگیها. 3 زیرقتار دارد: نهنگهای خازیره، قدیمه و شاخدار. درازی نهنگهای حاضره (selachoidei) از 0، 5 متر (نهنگ سیاه نیشدار) تا 20 متر (نهنگ عظیمجوسّه) است. تنشان دوکمانند بوده، از هر دو طرف 5-تاگی (نهنگ ارّبینی 6-تا) سوراخی غلسمه دارند. آنها پُفکن شناوری ندارند. …

نشئه‌گیاه (can­nabis ruderalis) ، یک نوع رستنی خودرویست از عایلة توتیها. بلن­دی پایهش 1-2 متر، برگ پرّه-پرّة رو به رو جایگیرشده و گل یک‌جنسه دارد. نشئه‌گیاه اساساً در آسیای میانه (پامیر و آلایی، تیانشان) ، قسم جنوب اروپای ا.ج.ش.س.، کوکز، سیبری غربی و اوراپة جنوب شرقی پهن شده است. در …

نخوتک (astragalus) ، جنس رستنیهای یک یا بسیارسالة علفی و بتّه‌ای؛ منسوب لوبیایها. برگ طاقپرشکل و گل میده دارد. 2000 نمود آن اساساً در منطقه‌های خشک نیمکرة شمالی دچار می‌آید. در ا.ج.ش.س. زیاده از 900 نمودش معلوم بوده، بیشتر در آسیای میانه (تقریباً 600 نمو­دش) و کوکز می‌روید. در تاجیکستان …

نخستدهانها (protostomia) ، گروه هیوانهای بیموخره، که پهنکیرمها (plathelminthes) ، نیمیرتینها (nemertini) ، حلقکیرمها (annelides) ، نرمبدنها (mollusca) ، بندپایها (arthropodه) و غیررا را دربر می‌گیرند. انکشاف نخستدندانها چنین است: در جای دهان نخستین (بلستاپاره) یا در قسم پیش آن سو را-خی دهان و در آخر تنه سوراخی پشت به …

نخچیر، نخجیر، بز کوهی، بز شخگرد، آه و (cap­ra (ibex) sibirica) ، هیوان وحشی جفتسومیست از جنس بز. در رسّ تاجیکستان یک زیرنمود نخچیر (س. s. alaiana) معلوم است. نخچیر کلان‌جثّه بوده، رنگش اشهب بورتاب یا سیاهتاب، دو پهلو و گردنش خال-خال، وزنش از 40-60 کیلّاگرمّ (مادنخچیر) تا 100-130 کیلّاگرمّ …

نشگول (rudbeckia) ، جنس رستنیهای یک، دو یا بسیارسالة علفی، منسوب مرکّبگولها پا­یه بلند، برگ پرّه یا پرشکل، گلتودة سبتک، گلجایه برجستة دومچبرگش نوگ‌تیز دارد. زبانچگولش بی‌ثمر، عادتاً زرد یا نارنجی بوده، نیچگولش دوجنسة بیشتر قرمزی می‌باشد. قریب 30 نمود نشگول اساساً در دشتهای امیریکة شیما-لی می‌روید. اکثر  نمودهای نشگول …

نخلیها (اگیسسیه‌ای یا palme) ، عایلة رستنیهای درختمانند یکپلّگی. 240 جنس نخلیها، که قریب 3400 نمود را دربر می‌گیرد، اسا­سن در تراپیکه و سوبتراپیکه پهن شده است. بسیار نمودهای نخلیها در آسیا (اندانیزیه) ، افریکه و امی­ریکة جنوبی، فقط 1 نمود آنها (chamac rops) در اوراپه (اس­پنیه، فرنتسیین جنوبی) می‌رویند. …

نخ پخته، نخیست، که پنبه‌دانه را پوشانده است؛ هوجیرة درازرویه ایپیدیرمیس پوست (درازی‌اش 20-50 ملّیمیتر) ، که اساساً از تسیلّیولازه عبارت است. در یک پایة رستنی 4-15 خزار نخ انکشاف می‌یابد. شکل نخ پخته تسمة جلادار پیچان سفید یا در بعضی نوعها زردتاب، سبزتاب و قهوه‌رنگ است. نرخ پخته 1/3 …