زیست شناسی

شیزافرینیی (از یون. schizo-تجزیه می‌کنم و phren-عدل، فکر) ، یک نوع بیماری روحی را گویند. سبب ش. الحال معلوم نیست. وابسته به شکل ش. در شخص ظهورات گوناگون اختلال فعالیّت روحی، یعنی وسوسه، توهم (گلّیوتسینتسیه) ، هیجان، یا برعکس کرختی به وجود آمده، به قدر انکشاف بیماری قوّت می‌گیرد. نشانه‌های …

شیبرم، گیاهیست بیابانی، بلندپایه، راست و شیره‌دار مانند نه‌ای، که در طبّ قدیم برای معالجة استیسکا (آبخوره) ، دولند، مفاصل و غ. به کار می‌بردند.

شیباغچای (orostachys thyr-siflora) ، یک نوع گیاهیست از عایلة اشکوفیها. ظاهراً به گیاه اشکوفه مانند است. پایة گلدارش 5-20 سم قد می‌کشد. برگش سیرگوشت، سیگوشه؛ در بیخ پایه زیچ می‌سبزد. گلش 5-برگة سفید یا گلابیست (درازی گلبرگش 5-6 مّ). تخمش میده، بیزشکل. در بلندکوهها، سنگلاخ نشیبی کوهها، شخصار، بعضاً در …

شقیقه، درد نیمسر، خروج درد شدید در نیم cap است. به شقایق بیشتر زنها دچار می‌شوند؛ بیماری اساساً هنگام بلاغت جنسی ظهور می‌یابد. انگام شقیقه طرز پیداشوی درد cap با تغییر تانوس رگهای داخلی و بیرونی کدوفت علاقه‌مند است؛ فرض می‌کنند، نک اوّل اختیلاد اختلاج یافته، بعد تانوس رگها پست …

شaغopa، یک نوع هیوان درّندة شیرخواریست از جنس mustela (عایلة سوساریها). شغاره دو نمود است: شغارة اروپایی (م. lutreola) در اوراپه، ناحیه‌های همواری قسم اروپای ا.ج.ش.س. و سیبری جن. غapبی وامیخورد؛ شغارة امیریکایی (م. visen) در امیریکة شمالی مسکن است: در ا.ج.ش.س. آن را به شرایط محلی یک قطار نادهیه‌های …

شغال، شغال (canis aureus) ، یک نوع جانور شیرخور درّنده را گویند. بنا به تصنیفات زاالاگی به عایلة سگشکلها منسوب است. شغال ظاهراً مانند گرگ است، ولی از آن خردتر بوده، دُم کوتاه و فوک باریک دارد. رنگش زمستان خاکستری سرخچه و تابستان سرخچه. درازی بدنش 70-82 سم، دومش قریب …

شغلک (hammada leptoclada) ، یک نوع نیم‌بتّه‌ای است از عایلة شوریها. تا 1 م قد می‌کشد. پایهش سیرشاخ، نودة یکساله‌اش سبز زردتاب، ریزبرگ، گلش دوجنسه، ماه ژوئیه می‌شکفد. در دشت و بیبانهای آسیای میانه (بیشتر در حوزة د. ام و) می‌روید. در تاجیکستان اساساً در جایهای سنگلاخ آهک و گجدار، …

شفتالو (persica) ، جنس بتّه یا درخت میوه‌داریست از عایلة نسترنیها. درخت شفتالو 3-5 م قد می‌کشد. برگش نیشترشکل درازرویه (درازی‌اش 10-18 سم، برش 2-5 سم) ، دندانه‌دار، گلش سرخ یا گلابی، میوه‌اش کولوله، تخمشکل، گرده یا درازرویه، پشمکدار یا لوچک، رنگش گوناگون (از سبز سفیدتاب تا نارنجی) ، پوستش …

شپلکها، گلپرکها، شهپرکها، پولکچه‌بالها (lepidoptera، از یون. lepis-پولکچه و pteron-بال) ، یک گروه حشرات را گویند. ‌اندازه‌اشان از 3، 3 مّ تا 30 سم (هنگام باز بودن بالهایشان) می‌رسد. شپلکها دو جفت بال دارند، که با پولکچه پوشیده شده‌اند. بعیشان (ش.-ا مادینه) قسماً یا تماماً بی‌بالند. شپلکها اکثراً شامگاهان یا …

شپلک ابریشم (bombyx mori) ، شپلکیست از عایلة واش و-cidae. کرمک شپلک ابریشم برگ درخت توت، بعضاً برگ قاق و، درخت قاغذ و غ-را می‌خورد. سالی 1-2 مراتبه نسل می‌دهد. انکشاف بطنی تخم 10-12 شباروز دوام می‌کند. کرمک از تخم برآمده رنگ بور دارد و با مویکچه‌های زیچ پوشیده شده …