یونان قدیم

یونان قدیم، ایلّده (یون. hellas) ، نام عمومی حدود دولتهای غلامداری در جن. نیمجز. بالکن، جز-های ب. ایگیی، ساحلهای فرکیه، یک قسم آسیای خرد را گویند.

اچیرک تعریرخی. بنا به معلومات آرشیالوگی آدمان از دوره‌های قدیم مسکن تیرّ. یونان بودند. در ا-های 8-6 تا م. شکل علی‌حدة تشکیلات اجتماعی و اقتصادی و سیاسی و. ق.-پلیس (شهر-دولت اهالی‌اش گرجدنهای آزاد) به وجود آمد. اهالی آزاد پلیس صاحب غلام و زمین بود. قصبسازی و. ق. در همین دوره اوج گرفت. در زمینهای ساحل شمالی ب. ایگیی، قسم تیرتسی سیتسیلیه، ساحلهای خلیج تیرینتی اتلیه و ساحلهای ب. سیاه قصبه‌های و. ق. بنیاد یافتند. در یو. ق. سودا اهمیت بینلخلقی پیدا کرد. مبارزة دیماس بر ضد اعیان و اشراف اولادی و به غلام تبدل یافتن آدمان قرضدار خصوصیت اساسی ا-های 8-6 تا م. می‌باشد. در آخ. ا. 6 تا م. با سرداری سپرته اتّحاد چند شهر-اتّفاق پالاپانیسّ تأسیس یافت. مستحکمشوی موقع عفنه باعث ترقّیات یو. ق. گردید. وه‌ای برای غالب آمدن یونانیان در جنگ یونان و ایران (300-449 تا ا .) رل کلان بازید. خصوصاً در عهد پیریکل (443-429 تا م .) عفنه به اوج ترقّیات رسید. قطع نه‌ار از این بین عفنه و کارینف در مسئله‌های راه تجارتی غapo، بین عفنه و سپرته در مسئله‌ای حکمرانی در یو. ق. ضدیت قطعی وجود داشت، که آن باعث جنگ پیلاپانّیس (431-404 تا م .) گردید. جنگ بسیار پلیسها را به گرداب خود کشیده، ناتوانی اتّحاد عفنه را نشان داد و با مغلوبیّت آن به آخر رسید. عفنه از تمام تیرّیتاریة بیرونة خود محروم گشت و فلاتش به اختیار سپرته گذشت. در یو. ق دورة حکمرانی سپرته آغاز یافت. در جنگ به غیر از عفنه، دیگر شهرها نیز تلفات دادند. اقتدار حربی پلیس سست شد. ترقّیات منبعدة غلامداری، تجارت، هنرمندی، خواجگی مالی و پول اساس پلیس را ویران کرد. قشّاقشوی دهقانان و هنرمندان وضعیت پلیس را باز هم وزنینتر گرداند.

سپرته س. 395 به مقابل کارینف جنگ (395-387 تا م .) cap کرد. عفنه، کارینف و دیگ. اتّفاق دولتها بر ضد سپرته جنگیدند. موافق صلحنامة انتلکید (387) سپرته حدود بر همة شهرهای و. ق. نظارت کردن را گرفت. سپرته دشمن اساسی مستقلیت و آزادی و. ق. گردید. س-های 378-377 به مقابل سپرته اتّفاق دوّم بهری عفنه تأسیس یافته، به آن فیوه هم داخل شد. س. 371 در محاربة نزد لیوکتره فیوگیها قشونهای سپرته را مغلوب کردند. بعد در محاربة نزد منتینیّه (362) هلاک گردیدن سرلشکر فیوگیها-ایپمیناند دورة ترقّیات کوتاهمودّت فیوه به آخر رسید. عفنه در اتّفاق دوّم عفنه خواست موقع خود را مستحکم نیموده، ترتیبات اتّفاق یکم بهری را جاری کند. این در بین اتّفاقچیان نزاع به عمل آورده، سبب جنگ س-های 357-355 تا م.-ا اتّفاقچیان گردید، که در نتیجه اتّفاق برهم خرد. در این دوره در شیم. یو. د. مقدونیه تارفت پرقوّت می‌گردید. شاه مقدونیه فیلیپّ 2 با بهانة محافظت آزادی ایلّینیها تدریجاً یو. ق.-را به دست درآورد. و اوّل ساحلهای فیسّلیه، سپس فاکیده، خلکیدیکه و فرکیّه را به تصرّف خود درآورد. در این دوره در عفنه و دیگ. پلیسها بین گوروههای مقدونیه و مقابلان آن مبارزه cap شد. با راهبری دیماسفین به مقابل مقدونیه اتّفاق شهرهای و. ک-تشکیل یافت. وه‌ای در محاربة نزد خیرانیّه (338) مغلوب شد. فیلیپّ 2 س-های 338-337 تا م. در کارینف کانفیرینتسیه دعوت نموده، تابع مقدونیه گشتن یو. ق.-را به رسمیت درآورد. در تمام پلیسها ترتیبات عالیگرخ جاری گردید، که آن را گرنیزانهای مقدونی دستگیری می‌کردند.

موهاریبة نزد خیرانیّه و با سرداری اسکندر مقدونی غلبه کردن قشونهای یونانی و مقدونی در یو. ق. به دورة ایلّینیزم بتیدا گذاشت. بعد وفات اسکندر (323) امپراتوری او پراکنده شد. به جای آن دولتهای مستقل ایلینی به وجود آمدند. امپراتوری سیلیوکیان مطلقیّت پتالیمیّها و مقدونیه کلانترین آنها بودند. دلوته‌های و. ق. با یاری عفنه می‌کُشیدند از حکمرانی مقدونیه رها یابند. ولی عفنه دچار مغلوبیت شد. دو اتّفاق پرقوّت: ارخیّه و ایتالیه گاها همراه گاها علی‌حده به مقابل مقدونیه مبارزه می‌بردند. اگر به اتّفاق ارخیّه قسم زیاد پلیاپانّیس و شهرهای کلان داخل شده باشند، به اتّفاق ایتالیه غیر از ایتالیه قسم میانة یو. ق. (ب غیر از عفنه) ، جنوب فیسّلیه و یکچند شهرها داخل بودند. جنگ و جدالهای وارثان اسکندر و مبارزة دو اتّفاق برای حاکمیت یو. ق. باعث خرابی بسیار شهرها و به غلامی فروخته شدن آدمان گردید. در محاربة نزد کیناسکیفل (197) ریمیان مقدونیان را مغلوب نموده به کارهای داخلی یونانیان دخالت می‌کردگی شدند. تابستان س. 196 سرلشکر ریم فلمینین در بازیهای استمیی یونانیان را «آزاد» اعلان کرد. از همان سال یو. ق. در عمل تابع ریم شد. مقدونیه موقع سیاسی خود را گمم کرده، همراه الّیریه و ایپیل به یکی از ولایتهای ریم تبدل یافت (148) و اتّفاق ایتالیه برهم خورد. اتّفاق اخیّه که به ریمیان مقاومت نشان دادنی بود س. 146 دچار مغلوبیت گشت. این واقعه هم سبب در عمل زیر تصرّف ریم ماندن یو. ق. گردید.

برابر پایدارشوی امپراتوری ریم یو، ق. به مضافات اخیّه ریم تبدل یافت.