شوریش بابیان

شوریش بابیان، شوریش خلقی ضدفیادلیست در ایران، که س-های 1842-52 به عمل آمده است. در آن هنرمندان، سوداگران میده، کمبغلان شهر، دهقانان و نمایندگان روحانیان خرد اشتراک داشتند شوریش آهنگ دینی داشت. به آن اعضایان فرقة بابیه راهبری می‌کردند و از این رو با نیم «شوریش بابیان» مشهور است.

شوریش سینت. 1848 در مازندران cap شد. بابتیان در نزد مقبرة شیخ تبیرسی در ساحل د. تالار با راهبری ملّا موهمدلی بارفوروشی و ملّا هوسین باشرویه قلعه‌ای ساختند وقت زیادی نگذشته شمارة آنها به 2 هز. نف. رسید. شوریشگران مالکیّت خصوصی را برهم داده، برابری، از جمله بربرهوقوقی زنان را اعلان کردند و در قرارگاه خود خوراک عمومی جاری نمودند. شوریشگران حمله‌های دائمی دسته‌های فئودالان محلی و عسکران حکومت شاه را مدّت 8 ماه بازداشتند. تنها مة 1849 به قشونهای شاه میسّر گردید با فریب بابیان را از قلعه بیرون آورده، سراسر قطع کنند. و با این همه آنها شوریش را پخش  کرده نتوانستند مة 1850 دوّمین شوریش کلانترین بابیان در ش. زنجان با راهبری ملّا محمّدعلی زنجانی رویی داد، که آن از جهت متشکّلی و قدرت از دیگر شوریشگران برتری داشت. اکثرییتپ شوریشگران کاسبان، سوداگران میده، دهقانان بودند. زنان نیز در آن فعالانه اشتراک داشتند و براابر مردان می‌جنگیدند. بابیان زنجان برپا نمودن چنین جمعیّت عادلانه‌ای را رسماً اعلان کردند، که آدمان آن می‌بایست خوشبختانه عمر به cap برند. دیگر چاره‌بینیهای آنها به شعارهای مازندرانیان شباهت داشتند. شمارة بابیان زنجان تا میانة س. 1850 به 100 جا. رسید

هوکومت با مقصد خاتمه گذاشتن به شوریش ژوئیة 1850 باب را قتل نمود. ولی شوریش بیش از پیش اوج گرفت. در زنجان شوریش تا آخ. 1850 دوام کرد. هجومهای ارمیة شاه نتیجه‌ای نبخشیدند. نهایت فیرماندیه ارمیة شاه همان اصول مازندران را به کار برده، با راه فریب بابیان را از پناهگاه بیرون آورد و پخش نمود.

سییومین و آخرین شوریش بابیان ژوئن 1850 در ش. نیریز با راهبری اهیای دارابی رویی داد. قشونهای شاه با یاری دسته‌های فئودالان محلی این شوریش را نیز بی‌رحمانه پخش کردند.

د .: ایوانف م. س. ، ببیدسکنی واسّتنیه و ارنی (184$-52 گگ). م.-ل. . 1939.

گ. محیی‌الدین‌اف.