شوغناو، قرارگاه بسیارقبطة پلیالیتی بالا، که در بالاآب د. یخس و، نزدیکی دیهه شغناو درواز واقع گشته است.
شوغناو
دیهه شغناو
باستانشناس ساویتی و. ا. رناو س-های 1969-70 در ش. حفریات گذرانید. ش. در بلندی 2000 م از سطح بهر واقع گشته، یکی از بلندترین قرارگاههای پلیالیتی دنیا به شمار میرود. قَبَتهای مسکن در سوفههای قدیمی دریای 80-متری جایگیر شدهاند. در نتیجة حفریات به غیر از قَبَت میزالیتی، اینچنین باز 4 قَبَت به دورههای گوناگون منسوب پلیالیتی آشکار گردیدید، که آنها از پایان تا بالای سفرا در بر میگیرند: قَبَت 1-7 م، 2-8، 5 م، 3-10 م، 4-11، 5 م. در بین قَبَتهای مسکن طبقههای خالی به نظر میرسند. مساحت عمومی حفریات-500 م2. غفسی قَبَتهای مسکن 20-40 سم. از آنها آتشدانهایی یافت شدند، که در اطرافشان تودة سنگ و استخوانها یافتهاند. خصوصیتهای قَبَت مسکن «ش» برای همة قرارگاههایی خاسند، که آنها برای شکارچیان پلیالیتی همچون اقامتگاه موقتی خذمت میکردند. از ش. 4700 آلت به دست آمد. ساکنان ش. برای ساختن آلات فیلزیت-پارفیر (یک نوع جنسهای کوهی ولقان) -را استفاده میبردند. برای قَبَت 1 پلستینههای کج کاردمانند، بیلچکاردها خاسند. از قَبَت 2 تقر. 2000 عدد آلات یافت شد، که از روی ساخت و تیپ خود فرق میکنند. در بین آلات به دستامده پلاستینههای کلان سهکنجه یا پریزمشکل بیشترند. بیلچکارهای دودمه جالب دیقّه-تند، که شکارچیان ابتدایی آنها را برای چاک کردن صندوق سینة هیوانات یا همچون پیکان نیزه استفاده میبردند. قَبَت 2 موافق معلومات آرشیالوگی به 28-35 هز. سال مقدّم تعلق دارد. در قَبَتهای 3-4 بازیافتخا خیلی کمند. از آنها پلستینههای تیپ مستی یافت شدند، که به پلستینههای از یادگاریهای پلیالیت میانه-آبیرهمت و خوجه به دستامده اینیت دارند. متریالهای ش. دورة طولانی پلیالیت بالا را دربر گرفته، دایر به اشّشاف این مدنیت در مدّت 25 هز. سال معلومات مهم دارند.
د .: آرشیالوگیچیسکی رباطы و تدجیکیستنی. و. 10، (1970). د. . 1973.
و. ا. رناو.