پلیاگیاگرفیه (از پلی آ… و جغرافی) ، علمیست در بارة شرایطهای طبیعی و گیاگرفی زمانهای گذشتة گیالاگ پلیاگیاگرفیه یک قسم گیالوژی تاریخی بوده، برای آموختن تاریخ انکشاف قشر زمین و عموماً زمین معلومات میدهد. در این حال پلیاگیاگرفیه یک قسم جغرافی طبیعی عمومیست، که شرایطهای طبیعی و گیاگرفی گذشته را با مقصد فهمیدن طبیعت امروزة زمین میآموزد. پلیاگیاگرفیه به تدقیق مفصل جنسهای کوهی، ترکیب باقیماندههای آرگنیکی آنها، ستروکتوره، تیکستوره، طرز جایگیرشوی جنسها و غیرهها اساس یافته است. پلیاگیاگرفیه با تعلیمات دایر به فسیهها، لیتالوژی، سترتیگرفیه، تیکتانیکه، پلیانتالوژی، پلیااکالوژی، اقلیمشناسی و ژئوفیزیکه زیچ علاقهمند است.
پلیاگیاگرفیه همچون القم مستقل در میانههای عصر 19 به وجود آمد. در اساس معلوماتهای بیاسترتیگرفی تییار کردن شکلة نسبی گیاخرانالاگی، پیدایش تعلیمات دایر به فسیهها، به توفیل گیالاگ انگ-لیس چ. لییل اساسناک گردیدن اصول اکتولیم و مرتّب یافتن خریطههای گوناگون پلیاگیاگرفی برای علم پلیاگیاگرفیه زمینة ضروری فراهم آوردند.
ز سالهای 30 عصر 20 اینجانب تجدیدهای پلیاگیاگرفی به مهمترین واسطة جستجوی ثروتهای زیرزمینی (نیفت، گاز، انگشت، نمکهای گوناگون، باکسیت فسفریت، الماس و غیره) تبدل یافتند. یکی از اساسهای پلیاگیاگرفیه-تعلیمات دایر به فسیهها (و. تویپخافیل، د. و. نلیوکین) بیش از پیش تکمیل مییابد. گوناگونی اصولهای تدقیقات باعث به وجود آمدن یک قطار رویههای پلیاگیاگرفیه گردیدند، که آنها جهتهای گوناگون شرایط طبیعی و گیاگرفی زمانهای گذشتة گیالاگی را میآموزند.
رویة پ الیاالالاگی ترکیب و دیگر خصوصیتهای جنسهای تخشینی، از جمله باقیماندههای آرگنیکی هیوانات و نباتات دورههای گذشتة گیالاگی را تدقیق مینماید؛ اینچنین حوزههای آب، علاقة آنها را با بحرهای همسایه، شرایط، اقلیمی، درجة شوری آب و دیگر خصوصیتهای حوزهها را مویین میکند.
رویة تیرّیگینی و مینیرلاگی از کدام ناحیهها شسته شدن، با کدام راهها کوچیدن و در کجاها جمع شدن تهشینها را، که از جنسپارهها ترکیب یافتهاند، مقرّر مینماید.
رویة ژئوشیمیوی شوری و خصوصیتهای فیزیکی و شیمیایی حوزههای قدیمی آب، انکشاف تدریجی ترکیب آنها، اینچنین ترکیب اتمسفرة زمان گزشته را در اساس آموختن مینیرلهای اوتیگین (در یک 40 پیدا و یافته شده) ، کانسینترتسیه و تناسب الیمینتهای به خود خاص (سl، f، و، وگ، سه، مg، sگ) و در جنسهای گلی و کربنتی سنجیدن درجة آکسیدشوی آهن ریا (ری2از) را مویین میکند.
پلیاگیاگرفیة د ا ن امیکی رفت انکشاف و تغییریابی حوزههای قدیمی آب، جریان دریایو بحرها و خصوصیتهای محیطی را، که در آن تهشینها جمع شدهاند، تدقیق مینماید.
روییی پلیاتیکتانیکی از سالهای 30 این جانب خیلی انکشاف یافت، که آن پراسیسّ جدا کردن فسیهها و تدقیق غفسی و فارمسیة تهنشستهای قدیمه را در بر میگیرد.
پ ا ل ا آ و و ل ق آ ن ش ا ن آ س ی به یک فصل مخصوص پلیاوولقانشناسی تبدل یافتست، که با تجدید پلیاگیاگرفی ناحیههای ولقاندار مشغول است.
پلیاگیامارفالوژی باشد، ریلیف زمانهای قدیم گیالاگی را تدقیق میکند. پرمهکنی قعر اقیانوس، که سال 1968 آغاز یافت، امکانیت داد پلیاگیامارفالوژی اقیانوسها بیواسطه برقرار کرده شود. در دهسالههای آخرین در اساس معلوماتهای چقور پرمه کردل طبقههای تهشینی متیریکها در ا.ج.ش.س. و مملکتهای دیگر خریطههای کلانمسشتب ترتیب داده شدند. توسط پلیاگیامارفالوژی شرایط طبیعی و گیاگرفی و تاریخ انکشاف گیالاگی بسیار ناحیههای تاجیکستان امروزه مقرّر گردیدند.