پراپگنده (لاتینی propaganda-مورد انتشار قرارگرفته، از propago-انتشار مینمایم) ، انتشار عقیده و غایههای سیاسی، فلسفی، علمی، بدیعی و غیره، که به تکامل شعور جمعیّتی و بلند برداشتن فعالیّت عملی عامّه نگرانیده شدهاند. عنصرهای اساسی پراسیسّ پراپگنده سوبژکت پراپگنده (گروه اجتماعی، که پراپگنده منفعت آن را افاده میکند) ، مضمون، شکل، متد، واسطه و اصولهای آن (رادیو، تلویزیون، نشریات، سیستم لیکسیانی و غیره) و ابژکت پراپگنده (اودیتاریه یا عمومیت اجتماعی، که پراپگنده به آنها دخل دارد) میباشد. در معنای نسبتاً محدود پراپگنده یک نوعیه ترتیباته سیاس یا ایدئولوژی را (یعنی به مقصد تشکّل جهانبینی و تصوّرات مویین عامّه انتشار عقیده، غایه و نظریه را) افاده میکند. جوهر پراپگندة سیاسی ادیالوژی مویین صنفیست. در جهان امروزه دو نوع پراپگندة به هم مخالف-برجوزی و کمونیستی وجود دارد.
موهقّیقان برجوزی اکثر وابستگی پراپگنده را به خصوصیت ادیالوژی صنفā انکار مینمایید. صنفهای حکمران جمعینت استثماری پراپگنده را واسطة افادة منفعت گروه خود دانسته، به واسطة آن منفعتهای صنفی خود را همچون منفعت عمومیشان میدهند و اصل واقعه را تحریف نموده به عامّة وسیع غاییو نزریه و اخبارات بردروغ میدهند.
به پراپگندة برجوزی پراپگندة کمونیستی مقابل میایستد، که نقطههای اساسی آن را ک. مرکس و ف. اینگیلس اساسناک کرده، به حیات تطبیق نموده بودند. نقطههای مذکور در اثرهای و. ا. لنین، علیالخصوص «دوستان خلق» چیست و آنها به مقابل سوسیال-دموکراتها چگونه میجنگند؟»، «پراگرمّم ما»، «چه باید کرد؟»، «در بارة مناسبت پرتیة کارگری به دین»، «کسلی بچگانة «چپروی» در کمونیزم» و غیره ایجادکارانه انکشاف یافتهاند.
پراپگندة کمونیستی سیستیمة علمن اساسناکشدن فعالیّت معنوی ایجادکردة پرتیة کمونیستی میباشد. پرتیة کمونیستی در پراسیسّ پراپگنده ادیالوژی و سیاست مارکسیستی-لنینی را با مقصد معرفتناکی، تربیه و تشکیل عامّه انتشار مینماید. پرنسیبهای اساسی پراپگندة کمونیستی از علمی بودن، رابیتة کندنشونده با حیات، یگانگی کار پراپگندیستی و تشکیل عبارت میباشند. وظیفههای اجتماعی پراپگندة کمونیستی را رابطة تربیة کمونیستی با صنف کارگر و همة محنتکشان، پیوستن سوسیالیزم علمی، فعالیّت غایوی و نظری پرتیه باهرکت کارگری و فعالیّت دگرگونسازی و روالوتسانی عامّه، متّحد و تشکیل علاقة مستحکم آتریدهای ملّی حرکتهای کارگری، کمونیستی و دموکراتی، در زمان سوسیالیزم باشد، سفربر نمودن فعالیّت روالوتسانی خمة صنفها، ملّتها و گروههای اجتماعی جمعیت، کااردینتسیة عملیات آنها، مبادلة تجربه و اخبارات (ملکه) عاید به مسئله و نتیجههای مبارزه، افادة افکار جمعیّتی صنف کارگر، محنتکشان و منفعت و طلبات آنها، فاش نمودن فریب و نیرنگ پراپگندة برجوزی و ریویزیانیستی، انتشار حقیقت در بارة جمعیّت سوسیالیستی تشکیل میدهند.
تشکیلاتچی پراپگندة کمونیستی پرتیة کمونیستی، دولت ساتسیلیستی و تشکیلاتهای جمعیّتی محنتکشان میباشند. پراپگندة کمونیستی یکی از واسطههای راهبری پرتیه به پراسیسّ مبارزة روالوتسیانی، دگرگونسازیهای سوسیالیستی و کمونیستی میباشد.
پراپگندة کمونیستی به بلند برداشتن فعالی عامّة محنتکشان و هر یک شخص روانه شده، آنها را به ساختمان عملین سوسیالیزم و کمونیزم جلب مینماید. پراپگنده چون پراسیسّ انتشار غایههای سوسیالیزم علمی در بین عامّه دو فزة نسبتاً مستقل و وابسته با آن دو شکل فعالیت دارد: پراپگنده و اگیتتسیه. در این حالت مفهوم «پراپگنده» به معنای انتشار غایه و دانشهای نظری، که مضمون اساسی ادیالوژی را افاده میکنند، استفاده میشود. اگیتتسیه باشد، بیان بیشتر معمول یکی از غایههاست، که برای حرکت حاضره ضرور است. پراپگندة کمونیست همان وقت ثمرهناک شده میتواند، که افکار جمعیّتی، روحیة عامّه و تغییر دائمی آنها را به انابت گیرد. تشکّل جهانبینی مارکسیستی-لیلینی محنتکشان، صفتهای بلند غایوی و سیاسی، نارمههای اخلاق کمونیستی، تأمیننمودن اشتراک باشعورانه و ایجادی هر یک شخص در پراسیسّ دگرگونسازی سوسیالیستی و کمونیستی جمعیت وظیفة اساسی پراپگندة کمونیستی است (نیگ. نیز معارف پرتیوی). درجة تطبیق این مقصد معیار ثمرهناکی پراپگندة کامّونیستی و فعالی اجتماعی عامّه میباشد.
د .: لنین و. ا. ، چه باید کرد؟، اس. ، چ. 5؛ متریالهای سعیزد 26 کپسّ، د. ، 1981؛ متریالقای پلین و م کم کپسّ 14-15 ژوئن سال 1983، د. ، 1983؛ در بارة منبعد خم بهتر کرده-ن کار ادیالاگ و سیاسی و تربیوی، د. ، 1979؛ واپراسы تیاری ا پرکتیک پرتیینایی پراپگندы، م. ، 1971؛ واپراسы تیاری ا متداو ایدئولوژیچیسکایی رباتы، و. 1-2، م. ، 1972-73؛ شیرکا-و ا ن یو. ا. ، پسیخالاگیچیسکی پرابلیمы مسّاوыخ انفارمتسیانّыخ پراتسیسّاو، م. ، 1973.