مونیس خوارزم

مونیس خوارزمی  (تخلّصش؛ نامش شیر‌محمّد ابن اوزبیی؛ 1778، خیوه-1829، همان جا) ، مورخ، شاعر و ترجمان ازبک. سال 1800 خان خیوه اوز اناق مونس خوارزمی را کاتب دربار خود تعیین می‌کند. مونس خوارزم با عالمان، شاعران و صنعتکاران زمان راب-طی زیچ داشته، تمام دانش، مهارت و قوّة خود را به علم و معرفت بخشیده است. اوّلین مجمعة شعرهایش «دیوان مونس» سال 1804 مرتّب شده است. سال 1806 به او نوشتن تاریخ خانی خیوه را سپاریدند. سال 1819 به ترجمة اثر میرخاند“روزت-اس-صفا”، که از دو کتاب عبارت بود شروع کرده، کتاب یکم را به انجام می‌رساند. ولی ترجمة کتاب دوّم «فردوس-ال-اقبال» را به آخر نرسانیده وفات می‌کند شاگردش آگه ترجمة آن را انجام می‌دهد. مونس خوارزمیدر رسالة خود «آرنلر» («کانالها») انشائات آبیاری و مناسبت اهل جمعیّت را به آب و زمین خیلی خوب تصویر کرده است. میراث اساسی ادبی و“مونس-ال-عشّاق”می‌باشد، که آن از دیوان غزل، مخمّس، رباعی، کیتعه، قصیده عبارت بوده، زیاده از 80 هزار. مصرع را تشکیل می‌دهد.